Multemediada programmalastiriwda paydalaniw

---

Multemediada 
programmalastiriwda 
paydalaniw 

---

Multimedia qosımshaları tómendegilerge 
bólinedi: 
• prezentatsiyalar ; 
• animatsion rolikler; 
• oyınlar ; 
• videoilovalar; 
• multimedialı galereyalar ; 
• audioilovalar; 
• web ushın qosımshalar. 
1-kestede multimedia qosımshaları haqqında 
tiykarǵı túsinikler hám olardıo
kórinisleri tuwrısında maǵlıwmat berilgen. 
1-keste. Multimedia qosımshaları tiykarǵı 
túsinikleri 

---

• Multimedia qosımshaları
• formaları
•
Prezentaciya/prezentatsiyalar 
Prezentaciya (ing.presentation) - audiovisual qurallardan paydalanıp kórgezbeli 
formada malumot usınıw forması. Prezentaciya birden-bir derekke ulıwmalasqan 
kompyuter animatsiyası, grafika, video, muzıka hám dawıstı ózinde sáwlelengen etedi. 
Odatda prezentaciya malumotni qolay qabıllaw ushın syujet, ssenariy hám strukturaǵa 
iye boladı. 
•
Animatsion rolikler
Animatsiya - multimedialı texnologiya ; toshvirning háreketlanayotganligini aolatıw 
ushın toshvirlarning ketma -ket kórgezbesi. Toshvir háreketin toshvirlash effekti 
sekundına 16 kadrdan artıq videokadrlar - dıo almashinishida payda boladı. 
•
Audioilovalar 
Dawıslı fayllardı oqıwshı qurılmalar - cifrlı dawıslar menen isleytuǵın programmalar. 
Cifrlı dawıs
- bul elektrik signal amplitudasining diskret sanlar menen aolatılıwı. 

---

Web ushın qosımshalar
Multimedia qosımshaları jaratıw texnologiyasın úyreniwde olardıo qanday 
jaratılıwın aolatiwshı ssenariy islep shıǵıladı. Bunnan kelip shıǵıp, hár bir 
multimedia qosımshası túrli strukturalıq bólimler (túrli temalar ) den dúziledi, 
degen logikalıq juwmaqqa keliwimiz múmkin. Multimedia qosımshaları quramın 
tómendegi bólimlerge bolıw múmkin: jaratılıp atırǵan multimedia qosımshası 
ushın tema taolaw, jumıs maydanın belgilew (masshtab hám fon ), kadrlar, 
qatlamlardan paydalanıw, túrli sırtqı kórinisler simvollarini jaratıw, 
programmalastırıw tilinde ózgeriwshiler kirgiziw hám skriptler jazıw, dawıslı 
fayllar menen islew, tekst qosıw, effektler jaratıw, súwretlerden paydalanıw hám 
import qılıw, kitapxana daǵı tayın komponentlerden paydalanıw, navigatsiyanı 
jaratıw, tekst razmetkasi tilleri hám skriptlew tillerinen paydalanıw. 
Óz gezeginde multimedia qosımshaların tómendegi turosti túrlerge bolıw 
múmkin. Multimedia qosımshalarınıo turosti túrleri tuwrısındaǵı tiykarǵı 
túsinikler 2-kestede keltirilgen. 

---

Animatsiya : 
• Kadrlar animatsiyası - suwretler háreketi 
tásirlerin beretuǵın pátning kadrlar boyınsha 
almaslawı. 
• Programmalıq animatsiya - 
programmalanǵan ámeller izbe-izligi 
járdeminde suwretler almasatuǵın animatsiya 
(yaǵnıy algoritm hám ózgeriwshiler 
járdeminde). Tiykarǵı ob'yektlarni sızıw qolda 
ámelge asıriladı yamasa qandayda bir bir 
kolleksiya yoxud galereyadan import etip 
alınadı, sonnan keyin ǵana ol jaǵdayda qaysı 
bolıp tabıladı programmalastırıw tili 
múmkinshilikleri jumısqa solinadi. 

---

Multimedia qosımshalar turosti túrlerinio tiykarǵı túsinikleri 
Prezentaciya : 
• Sızıqlı prezentaciya - quramalı grafika, videoqo'yilma, 
dawıs menen birgegi hám navigatsiya sistemasına iye 
bolmaǵan dinamikalıq rolik. 
• Interaktiv prezentaciya - iyerarxik principler boyınsha 
to'zilmaga keltirilgen hám arnawlı paydalanıwshı interfeysi 
arqalı basqarılatuǵın multimedialı komponentler kompleksi. 

---

 video oqıw qurılmaları : 
• Film kadrları háreketin qáliplestiriw - háreket 
tásirlerin oyatıwshı súwretler, kadrlar izbe-
izligin, suwretlerdi tayarlaw hám jaylastırıw. 
• videotasvirlar aǵımın oqıw apparatı - 
videooqim formatları avi, mpeg v. b. ni óz 
ishine alǵan oqıw qorılmasini qáliplestiriw, 
sonnan keyin ǵana bul aǵımdı basqarıw 
múmkinshiligi tuwıladı (mısalı, videofaylni 
jumısqa túsiriw, pao'za, video basına tez ótiw 
sıyaqlı buyrıqlardı isletiw). 

---

Multimedia -galereyalar : 
• Suwretlerdio kadrlarda almaslawı - suwretlerdio 
belgilengen waqıt aralıǵinda almaslaw tártibi. 
• Panorama - úlken ashıq maydandı erkin tamasha 
etiwge múmkinshilik jaratıwshı keo hám úlken plan 
daǵı tábiyat kórinisi. 
• Interaktiv galereya - paydalanıwshına basqarıw 
imkaniyatın beretuǵın galereya (suwretler boyınsha 
háreket
). 

---

 Dawıs oqıw qurılmaları : 
• Bir dawıslı fayl oqıw apparatı - wav, mp3 
hám basqa format daǵı dawıslı fayldı 
multimedia qosımshaǵa qosıw jáne onı 
qaytaldan esitiw. 
• Túrli dawıslı fayllardı oqıw apparatı - bir 
dawıslı fayl oqıw apparatına uqsas, lekin 
orınlaw izbe-izligin ózgertiw múmkinshiligi 
qosılǵan halda. 
• virtual muzıka instrumentleri - haqıyqıy 
muzıka instrumentleri imitatsiyası
. 

---

 Multimedialı ónim jaratıw ushın kóplegen 
texnikalıq instrumentler bar. 
Jaratıwshı gipertekst betlerin jaratıwda 
isletiletuǵın programmanı taolap alıwı kerek. 
Tolıq funksional multimedia programmaların 
jaratılıwma múmkinshilik jaratıwshı bir qatar 
kúshli multimedia jaratıw quralları bar. 
Macromedia Director, Macromedia Flash 
yamasa Authoware Professional sıyaqlı 
paketler joqarı dárejedegi professonal hám 
qımbat qurallar esaplanadı, usınıo menen birge 
FrontPage, mPower 4. 0, HyperStudio 4. 0 hám 
Web Workshop Pro olardıo ápiwayılaw hám 
arzanlaw analoglari esaplanadı. 

---

Házirgi kúnde multimedia qosımshaları jaratıw 
texnologiyaların úyretiwshi 
avtomatlastırılgan sistemalar júdá kem, olardı 
tabıwdıo ılajı da joq. Bul
temada sabaqlar, kitaplar hám maqalalar 
kompleksine iye bolǵan Internet tarmaǵı
betleri de sonday sistemalarǵa uqsaydı. 
Bunday saytlardıo tiykarǵı bólegi 
“Multimedia elementleri jaratıw ushın flash 
sabaqlari” yamasa Macromedia Directorda 
multimedia jaratıw” temalarına jóneltirilgen. 
Multimedia prezentaciyası túrleri Interaktiv 
multimedia prezentaciyası - iyerarxik princip 
tiykarında sistemalanǵan hám arnawlı 
paydalanıwshı interfeysi arqalı basqarılatuǵın
multimedia komponentleri kompleksi. 

---

Paydalanıw maqsetinden kelip shıǵıp, 
interaktiv prezentaciyalar shártli túrde 
tómendegi túrlerge bólinedi: 
korporativ multimedialı prezentaciya ; 
multimedialı katalog ; 
ónim prezentaciyası ; 
úyretiwshi yamasa test programması ; 
erkin paydalanıwǵa ruxsat berilgen 
kompyuterler ushın multimedia qabıǵı ; 
elektron baspa yamasa multimedali kitap. 
Sızıqlı multimedia prezentaciyası - quramalı 
grafika, videoqo'yilma, dawıs jo'rligi 
támiyinlengen hám navigatsiya sistemasına iye 
bolmaǵan háreketli rolik. 

---

 Sızıqlı prezentaciyalar qaratnishiga kóre shártli 
túrde tómendegi sırtqı kórinislerge 
bólinedi: 
stend formasındaǵı multimedia prezentaciyası 
; 
elektron doklad yamasa jo'rlikdagi 
prezentaciya ; 
sales-prezentaciya ; 
promo-rolik; 
intro-rolik; 
ekran qorǵaw taxtaları (ScreenSavers). 
Arnawlı multimedia sheshim. 
Qáliplestirilgen ssenariylar menen multimedia 
prezentaciyası Qáliplestiretuǵın ssenariylar 
menen multimedia prezentaciyalarında olardı 
basqarıw boyınsha paydalanıwshı 
múmkinshilikleri sezilerli dárejede 
kengaymoqda. 

---

“ScenePro 2” sisteması járdeminde 
prezentaciyaǵa tómendegi funksional 
múmkinshilikler engizilip atır : 
• multimedia prezentaciyasınıo terek 
formasındaǵı to'zilmasini 
qáliplestiriw; 
• ssenariylarni qáliplestiriw - terektio hár bir 
basqıshı ushın
prezentaciyanıo mazmunıy bólim (modul ) 
larini kórsetiw izbe-izligin taolaw ; 
• kórsetiw ushın tayın ssenariylardan 
paydalanıw ; 
• dawıs jo'rliklarini bólek basqarıw. 
Qáliplestiretuǵın ssenariylar menen 
multimedia prezentaciyaları óz ishine interaktiv 
hám sızıqlı multimedia qosımshaları 
múmkinshiliklerin birlestiriwi múmkin. 

---

Diqqatlariniz ushun 
raxmet