Multipleksorlar Ishlash jaryoni va vazifasi

Shifratorlar.

Shifratorlar (koder ham deyiladi) o`nli sonlarni ikkilik sanoq tizimiga o`tkazadi. Faraz qilaylik, shifratorda ketmaket

o`nli sonlar bilan nomerlangan (0,1,2,. ..,т-1) m ta kirish va n ta chiqish mavjud bo`lsin. Kirishlardan birortasiga signalni

uzatish, shu kirishga mos keluvchi chiqishda n-razryadli ikkilik sonning hosil bo`lishiga olib keladi.

Ravshanki, katta sonli m lar uchun shifratorlarni qurish qiyin, shuning uchun ular ikkilik sanoq tizimiga o`tkazishda nisbatan

kichik o`nli sonlar uchun foydalaniladi.

Shifratorlar turli hil axborotni raqamli qurilmalarga kiritishda keng qo`llaniladi .Bunday qurilmalar, har bir klavishi

shifratorning aniq bir kirishi bilan bog`langan klaviatura bilan ta'minlanishi mumkin.Tanlangan klavishaga bosilganda shifratorning

mos kirishiga signal uzatiladi, va uning bosilgan klavishaga mos keluvchi chiqishida ikkilik son hosil bo`ladi.

0x08 graphic

3.15-rasmda 0, 1, 2,...,9 o`nli sonlarni 8421 kodidagi ikkilik ifodaga keltiruvchi shifratorning ramziy tasviri keltirilgan. SD simvoli

ingliz tilidan olingan Сос1еg so`zini tashkil qiluvchi harflardan tuzilgan Chapda 0, 1, 2,...,9 raqamlar bilan belgilangan 10 ta kirish,

o`ngda shifratorning chiqishlari ko`rsatilgan. 1, 2, 4, 8 raqamlar bilan alohida chiqishlarga mos keluvchi ikkilik razryadlarning

vazniy koeffitsientlari belgilangan. 3.15-rasm

O`nli va ikkilik kodlarning mosligi jadvalidan quyidagilarni keltirib chiqarishimiz mumkin. 1 raqami bilan belgilangan

chiqishdagi хi o`zgaruvchining qiymati kiritish o`zgaruvchilaridan biriga ega bo`lsa man.1 ga teng.

Demak, x1=y1 y3 y7 у9

Qolgan chiqishlar uchun х2=y2 y3 y6 y7 х4= y4 y5 y6 y7 х8=y8 y9

Mantiqiy ifodalarning bu tizimiga 3.16-rasmdagi sxema mos keladi

3.10-jadval

Kirish nomeri

(o`nli tizimda)

Chiqish kodi 8421

Х8 Х4 Х3 X1

0 0 0 0 0

1 0 0 0 1

2 0 0 1 0

3 0 0 1 1

4 0 1 0 0

5 0 1 0 1

6 0 1 1 0

7 0 1 1 1

8 1 0 0 0

1 0 0 1

3.16b-rasmda YOKI-YO`Q elementidagi shifratorning sxemasi tasvirlangan. Shifrator quyidagi ifodalarga mos

ravishda qurilgan:

Bunda shifrator invers chiqishlarga ega.

VA-YO`Q elementlarida shifratorning bajarilishida quyidagi mantiqiy ifodalar tizimidan foydalanish mumkin:

0x01 graphic

0x01 graphic

0x08 graphic

0x01 graphic

0x08 graphic

0x01 graphic

3.16a-rasm 3.16b-rasm

0x08 graphic

0x01 graphic

3.16c-rasm

Bu holda kirishga invers qiymatlarni, ya'ni chiqishda qandaydir o`nli raqamni ikkilik ifodalash uchun mos kirishga man. 0

ni, qolgan kirishlarga man. 1ni uzatish kerak. VA-YO`Q elementlarida bajarilgan shifratorning sxemasi 3.16c-rasmda keltirilgan.

Yuqorida keltirilgan usul bilan o`nli sonlarni ikkilik tasvirga ixtiyoriy ikkilik koddan foydalanib o`tkazishni bajaradigan

shifratorlarni qurish mumkin.