Mumkin emas, qarshi turmasdan!

Monolog

“Monolog” she’ri o'zbek adabiyotining yorqin vakili,asl millat farzandi Usmon Nosir qalamiga mansub eng go’zal she’rlar sirasiga kiradi.. She'r ilohiy tuyg'u-sevgi muhabbat haqida bo'lib shoir 1933-yil ayni o'smirlik davrida yozgan. Muallif she'rda muhabbat haqida o'zining ajoyib o'y-xayolllarini o'quvchi bilan baham ko'radi.
“Monolog she’ri barmoq vaznida yozilgan.Ishq-muhabbat jahon adabiyoti, tasviriy va qo'shiqchilik san'ati, musiqasining doimiy va hech qachon ohori to'kilmaydigan mavzusidir. Mashhur tatar shoiri Xodi Toqtash: "Muhabbat ul o'zi eski narsa, Lekin har bir yurak uni yong'orta (yangilaydi)", - degan edi. Zero, har bir inson balog'at yoshiga yetar ekan, uning qalbiga avval notanish bo'lgan ajib bir his -muhabbat hissi, albatta, mo'ralaydi. Insonning o'zi kabi inson go'zalligiga, latif chiroyiga,qalb xazinasiga bo'lgan qiziqishi bosh ko'taradi. Ikki yosh bir-birini ko'rgisi, ko'zlariga termilgisi, uzoq-uzoq suhbatlar qurgisi keladi. Odam bolasi sevgisi, sevilgisi keladi. Shoir nazdida, bu tuyg'u ne-ne insonlarni sarson-sargardon qildi. Ular orasida Petrarka va Sapfo ham, Tasso va Dante ham, Hamlet va Otello ham bor. Shoir:
Aqlidan ozganmi muhabbat?
Mumkin emas, qarshi turmasdan!
der ekan, bu qudratli kuch, bu yengilmas his qarshisiga mardona chiqadi. Shu yerda shoir o'zi qarshi borayotgan hodisaning mohiyatiga aniqlik kiritadi. Zero, u umuman sevgi-muhabbatni emas, balki insonning shunday mo'tabar, nozik tuyg'ularini xo'rlagan, sevgining qo'llariga xanjar tutqazgan davrni qoralaydi:
Ki, odamning o'ziniginamas,
Hissini ham xarob qilsa davr!
Qiynalaman!.. Yuragimda hovur...
Bu - qarshilik! Yo'q! Gina emas.
Agar gap faqat sevgining o'zidagina bo'lsa edi, lirik qahramon gina-yu araz bilan cheklanishi mumkin edi. U alohida urg'u beradiki, "Bu - qarshilik! Yo'q! Gina emas!"... Shoir bu masala naqadar chigal, balki yechimsiz ekanini teran his qiladi. Ko'ngil ishi, ishq mojarosi "ikki karra ikki -to'rt" qabilida hal bo'lmasligini, bu masalada gunohkorni topish amrimahol ekanini yaxshi anglaydi.
Xulosa qilib aytganda, "Monolog" she'ri sevgi-muhabbat mavzusi mutlaqo yangi nuqtayi nazardan turib yoritilgan, talqin etilgan o'lmas asar hisoblanadi. Nafaqat u yozilgan payti, to hozirgacha ko'ngliga muhabbat hissi ingan yoshlar beixtiyor shu she'r misralarini eslaydilar, boshqaga eshittirmay pichirlaydilar. She'riyatning, Usmon Nosir poeziyasining kuchi, jozibasi, yuqumliligi" ham aynan mana shularda ko'rinadi.