Mundareja: kirish

II.BOB. JISMONIY TARBIYA DARSINI TASHKILLASH VA O‘TKAZISHNING USULIY ASOSLARI.

Mavzu o‘zlashtirilgandan so‘ngina boshka vazifaga o‘tiladi. Kichik, o‘rta va katta maktab yoshdagilar bir yoki bir necha darsni (yoki trenirovkani mashg‘ulotini) qo‘yib yuborishi, ularda tizimli katnashmasligi, ta’lim jarayoniga salbiy ta’sir ko‘rsatadi va o‘zlashtirish jarayoniii cho‘zilishiga sabab bo‘ladi. Talablarni asta-sekinlk bilan oshirish prinsipi harakatga o‘rgatishda bajarilayotgan mashqni asta-sekinlik bilan qiyinlashtirish, yuklama me’yoriga nisbatan kerak bo‘lgan talablarni ko‘yish, nerv-muskul jarayonida qoordinatsion o‘zgarishlar sodir bo‘lishi bilan bog‘lik qoidalarga rioya qilishni taqazo etadi, sinflarda bajariladigan harakat turlarini tez-tez o‘zgartirish maqsadga muvofikdir. Mashk bajarayotganda zo‘riqqan muskul navbatdagi muskullarga nisbatan dam berishi amaliyoldan ma’lum. Muskullarni 5-8 sek oshiq zo‘riqqan holda tarang ushlab turish bu yoshdagilar uchun tavsiya ztilmaydi. Mashqni bajarish va urinish oldidan o‘quvchini ko‘p kuttirish tavsiya kilinmaydi. Navbat kutish tik turishdan iborat bo‘lmay asosiy harakatni bajarishda ishtirok etmaydigan boshka muskul guruhlari uchun zo‘rikish beradigan xarakatlar bilan almashtirilishi, qorin, ko‘krak, bel muskullarini rivojlantiradigan, normal nafas olish malakasini shakllantiradigan mashklarni bajarish tavsiya kilinishi ham mumkin. Mashq usuliyatini o‘smirlarga ko‘llar ekanmiz diqqatni gavdani tug‘ri tuta bilish, ratsional ritmda nafas olish (ayniqsa yurish va yugurish mashklari)ga karatishimiz zarur. VIX sinfdagilar ko‘rganini ilib olish kobiliyatiga ega bo‘ladilar. Har bir harakatini tez o‘rganadilar. Ularda ayniqsa yengil atletika mashklariga qizikish katta bo‘ladi. Mashklarni bajarishda aynan o‘sha mashqni nimasiga kuch sarf kilish yoki mashqdan so‘ng mashkni bajarish uchun zo‘riqgan muskulni bo‘shashtirishni bilishga o‘rgatish, chiroyli, yuqori darajali kuch sarflagandagidek harakatlarni bajarishga o‘rgatish kerak bo‘ladi. Yukori sinfdagi bolalarda jismoniy mashklarni ko‘prok kuch talab qiluvchilarini, chidamlilik va boshqa jismoniy sifatlarni rivojlanishiga olib keladiganlarini berish tavsiya qilinadi.