Mundarij a kirish I. Nazariy qism

II. TAJRIBA QISM.
2.1. To’simon polimerlarni bo`kish kinetikasini o`rganish.


Ishning maqsadi. To’rsimon tuzilishli polimerlarning bo’kish kinetikasini
o’rganish va polimerni maksimal bo’kishini yoki bo’kish sonini aniqlash.
Ishning borishi. Choklangan polimerlarni bo`kishini turli organik erituvchilarda: benzol, toluol, benzin, kerosin va boshqalarda o`rganish mumkin.
Bo`kish kinetikasini o`rganish asbobi (2.1.1-rasm) quruq bo`lishi kerak. Bo`kish kinetikasini yana ham soddaroq asbobda o`rganish mumkin (2.1.2-rasm).
Bo`kishni o`rganish uchun 1 gr chamasi choklangan polimerni analitik torozida tortib olamiz va probirkaga solamiz. Mikropipetkaga kerakli miqdor erituvchidan (2-5 ml) olib, uni tik xolatda uchini probirka tagiga tekkizib o`rnatamiz va erituvchini yuboramiz. Tajriba boshlanishida bo`kish tez bo`lganligi uchun, erituvchi xajmini har 10, 20, 30, 50 min. oralig’ida, so`ng har 30 minutda o`lchab turamiz. Buning uchun mikropipetkaga erituvchini so`rib olib xajmini (V<sub>τ</sub>) o`lchaymiz.
Bo`kkan namunani og’irligini -m<sub>τ</sub>, yutilgan erituvchining xajmi orqali topamiz:
m<sub>τ</sub> = m<sub>0</sub> + q = m<sub>0</sub> + ρ V<sub>τ</sub> (2.1.1)
bu erda, m<sub>τ</sub> - ayni vaqtdagi bo`kkan namunaning massasa, m₀ - quruq namunaning massasi, q - bo`kish vaqtida namuna yutgan suyuqlik massasi, ρ - suyuqlik zichligi, V<sub>τ</sub> - suyuqlik xajmi.
Endi bo`kish darajasi uchun quyidagi formulaga ega bo`lamiz va u orqali bo`kish darajasini topamiz:
(2.1.2)
Bo’kish jarayonini 2 - 2,5 soat mobaynida o`rganamiz. So`ng maksimal bo`kish darajasini (α<sub>max</sub>) aniqlash uchun bir sutkaga qoldirib qo`yamiz. Bo`kish jarayonini o`rganadigan asbobdagi probirkaning qopqog’i erituvchining uchib

4
3

2
1
1. TSentrifuga probirkasi.

2. Probka.

3. Mikropipetka (2-3 ml.)
4. Rezina trubka.