Mundarija: I bob. Xondamirning hayoti va ijodi xondamirning hayot yo’li Kirish Mavzuning

Mundarija:

I bob. Xondamirning hayoti va ijodi
1.1 Xondamirning hayot yo’li
1.2
Kirish
Mavzuning dolzarbligi. O‘zbekiston Respublikasi davlat mustaqilligini qo‘lga kiritganidan keyin milliy o‘zlikni anglash, tarixiy merosni tiklash va chuqur o‘rganish borasida keng ko‘lamli ishlar yo‘lga qo‘yildi. Mustaqillikdan keyingi o‘tgan yillar davomida tarixchi olimlarimiz tomonidan Vatanimiz tarixini haqqoniy ravishda qayta yaratish va xalqimizga etkazish yo‘lida juda katta, sermahsul ishlar amalga oshirildi. Vatan tarixini xolisona yaratish ishi davlat siyosati darajasiga ko‘tarilib, bu xayrli va sharafli ishga O‘zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti I.A. Karimov bosh-qosh bo‘ldilar.
Yurtboshimiz tarixda yashab o’tgan olimlar, xususan tarix ilmiga hissa qo’shgan ulamolar shaxsiyati va siyosiy faoliyatiga alohida urg’u berildi. Xondamir (1475/76-1535) iste’dodli, sermahsul olim bo‘lib, Xuroson va Movarounnahrning XV asr-XVI asr birinchi choragidagi ijtimoiy-siyosiy va madaniy hayotiga bag‘ishlangan o‘nga yaqin yirik asar yozib qoldirgan. Ular orasida olimning «Habib us-siyar fi axbor va afroz ul-bashar» asari alohida o‘rin tutadi. Bu katta asar umumiy tarix tarzida yozilgan va uch jilddan iborat. Olim uni garchi 1524 yili yozib tamomlagan bo‘lsa-da, lekin asar ustida yana ko‘p yil ish olib bordi va 1529 yili uni poyoniga etkazdi. Ushbu asarning faqat bir qismi — uchinchi jildning uchinchi va to‘rtinchi qismlarigina original bo‘lib, ularda katta daliliy ma’lumot asosida Xuroson va Movarounnaxrda so‘nggi temuriylar: Sulton Ahmad, Sulton Muhammad va Husayn Boyqaro davri tarixi keng yoritib berilgan.
«Habib us-siyar»da boy tarixiy ma’lumotlardan tashqari, etnografik (turk qavmlaridan barlos, arg‘in, qipchoq, jaloyir, qo‘ng‘irot va boshqalarning mamlakat ijtimoiy-siyosiy hayotida tutgan o‘rni), ijtimoiy-iqtisodiy tarzdagi tarixiy (amirlar va suyurg‘ol egalarining davlat va jamiyatda tutgan o‘rni, soliq va jarimalar haqida) daliliy ma’lumotlar, Temuriylar davlatining ma’muriy tuzilishi, Markaziy davlat apparati, katta-kichik mansabdorlar va ularning huquq hamda vazifalari, mamlakatning madaniy hayoti, xususan olimlar, shoirlar, musiqashunoslar va xattotlarning hayoti va faoliyati haqida ham qimmatli ma’lumotlar uchratamiz. Asardan ayrim parchalar ingliz, fransuz, o‘zbek va rus tillariga tarjima qilinib, nashr ettirilgan.