Mundarija: I. Kirish. Kon haqida umimiy ma’lumot

Yer osti uchastka marksheyderi quyidagi vazifalarni Qizil-olma shaxtasida amalga oshirgan:
-O`ziga biriktirilgan uchastkada tayanch tarmoqlarini belgilash uchun teodolit, nevelir va taxeometrda tasvirga olish ishlarini olib boradi , tasvirga olingan ma`lumotlarni qog`ozga tushiradi va kon laximlarining grafik xujjatlarini to`ldirib boradi;
-O`lchash ishlarini olib boradi va bu o`lchash va tasvirga olish ishlari natijasida qazib olinayotgan foydali qazilmaning xajmini xisoblash, foydali qazilmaning yo`qotilishini (nobudgarchilik) va sifatsizlanishini ,kon laximlarini to`xtatish yoki davom ettirish kerakliligini aniqlab beradi;
-Kov joyidagi tozalash ishlari chegarasini va boshqa ma`lumotlarni aniqlab beradi;
-Kon laximlariga loyixa profillari bo`yicha yo`nalish berish, o`ziga biriktirilgan uchastkada o`lchash va xisoblash ishlarini olib borish, kon laximlaridan oqilona foydalanish uchun kalendar rejalar tuzishda qatnashish;
-Kon laximlari uchun tasdiqlangan kalendar reja va loyixa ma`lumotlariga binoan kon laxmining to`g`ri o`tilayotganligini nazorat qilish;
-Eski ,suv bosgan va xavfli kon laximlarida xavfsiz ish olib borilishini nazorat qilish;
-Ximoya seliklarining shaxtada to`g`ri o`tilishini nazorat qilish va xisoblash;
-Geologik xizmat bilan foydali qazilmaning zaxirasi yo`qotilishini (nobudgarchilik) ,qonun xujjatlari bilan tasdiqlangan normativ xujjatlarga binoan foydali qazilmaning yo`qotilishi (nobudgarchilik) va sifatsizlanishini nazorat qilish;
-Shaxta bosh marksheyderining ko`rsatmalariga binoan umumiy marksheyderlik ishlarida qatnashadi;
-Marksheyderlik ishlarini bajarish uchun maxsus yon daftarcha tutadi. Bu yon daftarchaga kon laximlarini o`tishdagi barcha kamchiliklarni buzilishlarni va ulardan oqilona foydalanish uchun o`zining taklif va muloxazalarini qayd qilib boradi;
-Kon laximlarining loyixaga binoan o`tilayotganligini , o`zgarganligini va marksheyderlik xizmatiga tegishli bo`lgan boshqa talablarning buzilmaganligi xaqida shaxta bosh marksheyderiga xabar beradi;
-Loyixasiz o`tilayotgan va xavfli laximlarda baryer seliklarida xavfsiz ish olib borilishini ,to`g`ri kon laxmi o`tilishini nazorat qiladi;
-Foydali qazilma konlarida qurilyotgan va rekonstruksiya qilinayotgan kapital ishlarning to`g`ri bajarilayotganligini nazorat qiladi. Agar bu ishlarning noto`g`ri olib barilishi natijasida kon laximlarida xavfli gazlar, kon laximlarining xavfli deformatsiyalanishi va kon laximlariga xavfli ko`p mikdorda talofatli suv kirishi mumkin bo`lgan xolatlarga olib kelsa shaxta bosh muxandisigaga darxol xabar berishi kerak;
-Xavfli xududlarda yuzaga kelishi mumkin bo`lgan talofatli va mavsumiy suvlarni bartaraf etishda ularga yo`nalish berish va yo`nalish malumotlarini qog`ozga tushirishi kerak;
-O`z boshlig`i, yuqori tashkilotlar tomonidan beriladigan buyruqlar farmoyishlarni kon laximlarida to`g`ri bajarilayotganligini nazorat qiladi.
Qizil-olma oltin konida bugungi kunga kelib Marksheyderlik bo`limi quyidagi burchak o`lchash, masofa o`lchash asboblari va nivelirlardan iborat:
- N-3 Niveliri
- 4T30P Teodoliti
- Elektron taxeometr
- Svetodolnomer
Foydalanilgan adabiyotlar
1.Marksheyderlik ishi I.I.Inagamov
2.Geodeziya va marksheyderiya V.N.Popov 2004
3.Marksheyderlik ishi Popov V.N.,Kalbekov T.I.:Nedra,2002
4.Abdullayev A.A. Geodeziya asoslari