Mundarija. Ilk yoshdagi bolalar psixologiyasi

Shaxsiy va ijtimoiy-psixologik tayyorgarlik.
Bolaning maktabda muvaffakiyatli ukishi nafakat uning akliy va jismoniy tayyorgarligi, balki shaxsiy va ijtimoiy-psixologik tayyogarligiga xam boglik. Maktabga ukish uchun kelayetgan bola yangi ijtimoiy mavkeini - turli majburiyatlari va xukuklari bulgan va unga turli talablar kuyiladigan - ukuvchi mavkeini olish uchun tayyor bulmogi lozim. Katta boьcha yoshdagi bolalar asosan maktabda ukish uchun extiyej sezadilar lekin bu xoxish va extiyej motivi turlicha bulishi mumkin."Menga chiroyli forma va daftar kalam va ruchkalar sotib olib berishadi", "Maktabga urtoklarim kup buladi va men ular bilan mazza kilib uynayman", "Maktabda uxlatishmaydi", "Maktab tashki atributlari shubxasiz katta maktabdagi bolalarni juda kiziktiradi, lekin bu maktabda muvaffakiyatli ukish uchun asosiy motiv bula olmaydi"," Men otamga uxshagan bulishim uchun ukishim kerak","Yozishni juda yaxshi kuraman","Ukishni urganaman","Maktabda kiyin misollarni yechishni urganaman". Ushbu xoxish va xarakat bolaning maktabda muvaffakiyatli ukishi uchun tabiiy ravishda asos bula oladi. Bolaning endi uzini katta bulganini, bogcha bolasi emas, balki ma’lum bir majburiyatlari bor bulgan ukuvchi bulishini anglashi, jiddiy faoliyat bilan shugullanayotganligini bilishi nixoyatda muxim. Bolaning maktabga borishini istamasligi xam salbiy xolat xisoblanadi. Maktabda shaxsiy va ijtimoiy-psixologik tayyorgarlik bolalarda tengdoshlari, ukituvchilari bilan munosabatga kirisha olish xususiyatini shakllantirishni xam uz ichiga oladi. Xar bir bola bolalar jamoasiga kushila olishi, ular bilan xamkorlikda xarakat kila olishi ba’zi vaziyatlarda ularga yon bosib, boshka vaziyatlarda yon bosmaslikka erisha olishi zarur. ushbu xususiyatlar bolaning mktabdagi yangi sharoitlarga tez moslasha olishini ta’minlab beradi. 6-7 yoshli bolalar ukishdagi asosiy kiyinchilik shundan iboratki, kupincha bu yoshdagi bolalar ukituvchini uzok vakt davomida eshita olmaydilar. Ukuv xarakatlariga uzok vakt dikkatlarini karata olmaydilar. Bunga sabab fakat shu yoshdagi bolalarda ixtiyoriy dikkatning rivojlanmaganligida emas, balki bolaning kattalar bilan mulokotga kirisha olishi xususiyatiga xam tula boglik. Chunki shu xususiyati rivojlangan bolalar erkin mulokotga kirisha oladilar, kiziktirgan narsalar xakida suray oladilar. Natijada ularning ukishga bulgan kizikishlari ortadi va ukituvchi gapirayotgan narsalarni dikkat bilan uzok vakt eshita oladilar. Demak, bolaning maktabga tez moslashishi va muvaffakiyatli ukishida shaxsiy va ijtimoiy-psixologik tayyorgarligining xam axamiyati juda katta.