Mundarija: kirish 1 I. Web texnologiyalarining imkoniyatlari 3

I. WEB TEXNOLOGIYALARINING IMKONIYATLARI

1.1. PHP dasturi va uning imkoniyatlari

PHP tarixi. PHP texnologiyasi Rasmus Ledorf(Rasmus Lerdorf) tomonidan 1994 yilning kuz oylarida yaratilgan. PHP texnologiyasining birinchi versiyasi Perl da yozilgan bо‘lib, CGI obolochka sifatida bо‘lgan. 1995 yilning boshlarida PHP ning bir muncha kengaytirilgan va funksional kengroq imkoniyatli sotuv versiyasi ishlab chiqildi. Ushbu paketning nomi Personal Home Page Tools bо‘lib, о‘sha vaqtda PHP yetarlicha imkoniyatlarga ega bо‘lgan. 1995 yilning о‘rtalariga kelib esa forma yordamida ma’lumotlar bilan ishlovchi Form Interpreter (FI) qо‘shildi. Bu versiya ma’lumotlar bazasi bilan ishlay oldi, ya’ni SQL ni qо‘llay oldi. 1998 yili shu texnologiyaning avvalgilariga qaraganda mukammalroq va qaytadan yozilgan PHP3 versiyasi yaratildi. Shundan sо‘ng PHP dunyo bо‘yicha yanada ommalashib ketdi.

NetCraft ning hisob kitoblariga kо‘ra 1999 yilga kelib PHP dunyo bо‘yicha 1 milliondan ortiq saytda ishlatilgan. 2001 yilning yanvarida esa bu son 5 millionga yetgan. Bugungi kunga kelib, dasturchilarning 100 mingdan ortig‘i PHP dan foydalanishmoqda. PHP esa Apache serverida ishlovchi 14,5 mln ta saytning taxminan 52% ida ishlatilmoqda.

1995 yili Rasmus RNRni o’zining HTML formalari bilan ishlaydigan boshqa dastur bilan umumlashtirib PHP/FI Version 2 (”Form Interpretator“) hosil qildi. 1997 yilga borib RNR dan foydalanuvchi saytlar 50 mingdan oshdi.

SHundan so’ng web texnologiya ustalari RNR g’oyasi asosida mukammal til yaratishga Ziva Suraski va Endi Gutmans asoschiligida kirishildi. RNRni samarali deb hisoblanmagani uchun deyarli noldan boshlab, mavjud S va Perl tillaridan ibrat olib RNR3 talqinini yaratildi. 1999 yilga kelib RNR asosida qurilgan saytlar milliondan oshib ketdi. 2000 yilda esa Zend Technologies shirkati yangi ko’pgina funktsiyalarni qo’shgan holda RNR4 sharhlovchisini yaratdi.