Mundarija Kirish adabiyotlar tahlili Nazariy qism 2

Mundarija

Kirish 1
1.Adabiyotlar tahlili 1
2.Nazariy qism 2
2.1.Fuming jarayoni amaliyoti 2

Kirish

O’zbekiston rangli metallar – mis, qo’rg’oshin, rux, volfram va shu guruhga kiruvchi boshqa metallarning aniqlangan zaxiralariga ega. Mis rudalari bilan birga rangli metallarning o’n beshdan ortiq turi, chunonchi, oltin, kumush, molibden, kadmiy, indiy, tellur, selen, reniy, kobalt, nikel, osmiy va boshqalar ham qazib olinadi.
Rangli metallar rudalarining zahiralari asosan Olmaliq ruda maydonida jamlangan. Xamdo’stlik mamlakatlari orasida respublikamiz mis, rux, qo’rg’oshin, oltin va kumush zahiralari bo’yicha yetakchi o’rinlardan birini egallab turibdi. Rangli metallarni ishlab chiqarish, qayta ishlash uchun, eng avvalo xomashyolarni kimyoviy va ratsional tarkibini o’rganish, ularning ashyo hamda issiqlik tengligini keltirib chiqarishni bilish talab etiladi. Chunki eritish pechlari va dastgohlarini tanlash, ularda xomashyolarni qayta ishlash ko’proq ma’danlar tarkibidagi rangli metallarga bog’liq bo’ladi. Ulardan rux, qo'rg'oshin, qalay va mis olish uchun suyuq cüruflarni cüruf sublimatsiya pechlarida qayta ishlash chet elda ham, mahalliy amaliyotda ham keng qo'llanilmoqda. Jarayon yuqori haroratlarda eritmalardan qo'rg'oshin, rux va qalayning bug'lanishi bilan shlaklarda mavjud bo'lgan metall oksidlarini kamaytirishga asoslangan. Qalayni muvaffaqiyatli bug'lanishi uchun uni sulfidlash kerak (SnS uchadi). Ko'mir kukuni, mazut va tabiiy gaz shlaklarni distillash jarayonida qaytaruvchi vosita sifatida ishlatiladi. Havo portlashi shlaklarini sublimatsiya qilish jarayonining intensivligiga qaramay, uni yanada kuchaytirish maqsadida kislorod bilan boyitilgan portlashdan foydalanish katta ahamiyatga ega. Masalan, yonish 28-30% gacha kislorod bilan boyitilganda, shlakni puflash sikli ikki baravar kamayadi, bu esa yoqilg'i sarfini 30-35% ga kamaytirishga imkon beradi. Vaqti-vaqti bilan shlaklarni puflash siklini uzluksiz almashtirish bilan almashtirish jarayon uchun ahamiyatli emas.

1. Adabiyotlar tahlili

2. Nazariy qism

   1. Fuming jarayoni amaliyoti

Metall oksidlarni qaytarish jarayonining nazariy asoslari ilgari ko'rib chiqilgan edi, ularni esga olamiz. 1250-1300 °C haroratgacha qizdirilgan suyuq shlak tarkibiy qismlaridan kadmiy, rux, qo'rg'oshin sulfidi, qo'rg'oshin oksidi va qo'rg'oshin (bug' bosimining pasayishida) sezilarli o'zgaruvchanlikka ega. Ushbu haroratlarda rux oksidining bug' bosimi juda past va shuning uchun uni sublimatsiya qilish mumkin emas. Shu nuqtai nazardan, sink oksidini kamaytirish va uni bug 'shaklida (sinkning qaynash nuqtasi 906 °C) distillash maqsadga muvofiqdir, buning uchun suyuq hammomda tegishli kamaytiruvchi atmosferani yaratish kerak. 1200 ° C haroratgacha bo'lgan muvozanat egri chiziqlariga ko'ra, temir azot oksididan kamayadi, bu esa tutun paytida nomaqbul bo'ladi, chunki temir eritma nuqtasi jarayon haroratidan ancha yuqori bo'lib, ajralib chiqadi. qattiq, pechning hammomini metall qobiq bilan qoplaydi va pechni o'chiradi. Yuqori haroratlarda temirning kislorodga yaqinligi sinkning kislorodga yaqinligiga nisbatan o'zgaradi (u katta bo'ldi) va sink avval kamayadi. Shuning uchun, shlak tarkibida shlak oksidi bor ekan, ma'lum bir haroratda erkin temir hosil bo'lmaydi. Shu munosabat bilan temirning kamayib ketmasligini ta'minlash uchun tozalash jarayonini qo'shimcha rux chiqarishsiz bajarish kerak (3,0-1,5% rux shlakda o'qimagan holda qoldiriladi). Sinkni ozgina miqdorda shlakda qoldirilishi, shuningdek, jarayonning iqtisodiyoti bilan izohlanadi: Tarkibidagi past miqdordagi rux tarkibida uning sublimatsiya darajasi keskin pasayadi, bu esa reduktantning ortiqcha sarflanishiga olib keladi (shu bilan ta'minlanishi bilan o'choqqa qaytaruvchi, birlik vaqtiga kamaytirilgan sink miqdori puflash oxirida keskin pasayadi). Shuning uchun shlakni shamollash 1,5-3,0 soat davomida amalga oshiriladi Sublimatsiya pechlari (shlak-sublimatsiya moslamalari - SHVU) parvarish qilishni osonlashtirish uchun o'q pechlari bilan bir xil kran maydonchasida joylashgan. Balandligi 9 m gacha bo'lgan ko'ndalang kesimi 3-24 m2 (2,4 x (1,2 - 9,6)) bo'lgan pechka pechkasining pastki qismi quyma temirga quyilgan quvurlar bilan sovutilgan quyma temir plitalardan yasalgan. bu orqali suv aylanadi. Pechning devorlari, yopiq tepasi va sovituvchi kessonlardan yasalgan. Kessonlarning ichki devorida pimlar bosh suyagini ushlab turish uchun 50 mm masofada pog'onali tarzda payvandlanadi. Metall oksidlarini qaytarilish jarayonining nazariy asoslari ilgari muhokama qilingan, ularni eslang. Suyuq shlak tarkibiy qismlaridan, 1250-1300 ° C haroratgacha qizdirilgan, sezilarli o'zgaruvchanlikka ega kadmiy, rux, qo'rg'oshin sulfidi, qo'rg'oshin oksidi va qo'rg'oshin (kamayishda) bug` bosimi). Ruxga boy shlakni quyish va chiqindilarni tashlab yuborish uchun kanallar mavjud. Pechning umumiy ko'rinishi 1-rasmda keltirilgan.

1-rasm.Shlaklarni qayta ishlash uchun shlak uchiruvchi pech (Fyuming pechi)

1-pech tayanchlari; 2-bosimli suv kollektori; 3-kesson gaz kanali; 4-yuklash tuynugi; 5-tayanch tirgaklar; 6-karkas kolonnasi; 7-shlak quyish tuynugi; 8-chiqarish tuynugi; 9-furma kessonlari; 10-chiqish kessonlari; 11-pastki kessonlar; 12-suvni sovitish ariqchalari; 13-CO² va havo kollektorlari; 14-furmalar; 15-chiqish teshiklari