Инвестициянинг самарадорлигини баҳолаш усуллари иккига бўлинади:
а) Оддий усуллар;
б) Мураккаб мураккаб усуллар.
Оддий усуллар ўз навбатида қуйидагиларга бўлинади:
а) Қоплаш коэффиценти РР.
РР =
Масалан: 40000 $ инвестиция қўйилди. Унинг пул оқими 12000 $ ва 5 йил мобайнида келиб туради. Бунда: Қачон инвестиция қопланишини кўрамиз.
йил
I = 40000 $. РР = 3,3 йил
СF = 12000 $.
Демак, 3,3 йилда инвестиция қопланади, қолган 1,7 йилда фойда келтиради.
б) Абсолют фойда.
Юқоридаги мисолга боғлайдиган бўлсак, 5 йилда (бошқа шароитлар ҳисобга олинмайди) 60000$ ( 5*1200) бўлади. Абсолют фойда қўйидагича: 60000-40000 = 20000 $.
2. Мураккаб усуллар қуйидаги усулларни ўз ичига олади:
а) Соф жорий қиймат NPV.
NPV = муқобил фоиз ставкаси.
Масала: Агар 100000 $ инвестиция қўйган бўлсак, бунда: 6 йилга, пул оқими 20000 $, муқобил фоиз ставкаси 10% унда қўйидагича ҳисоблашимиз мумкин.
Келажакда тушумнинг реал қиймати 87100 $ экан, демак бу лойиҳа самарасиз, яъни 87100 - 100000 = -12900 $
Бу мисолида пул тушуми бир хил деб олинди ,энди пул тушуми ҳар хил бўлганда кўрамиз.
t = 4 йил, К= 10%
$
$
$
$
$
Демак, бу нисбатан фойдали: NPV= 50875 – 50000 = 875 $ NPV > 0, самарали
2) Фойдалилик индекс PI.
Юқоридаги мисоллардан келиб чиқсак қўйдагича бўлади:
Демак, қисман самарали:
Pi > 1 самарали
Pi < 1 cамарасиз
Pi = 1 фарқи йўқ.
Ички даромадлик даражаси: IRR.
NPV = 0, IRR = ? IRR > K самарали
IRR < K самарасиз
IRR = K фарқи йўқ
I = 100000$
t = 6 й
CF = 20000$
K = 10 %
6 йилга қўйилганлиги учун шу йил (жадвалдан) туғрисидаги 5 сонини (I/CF)IRR IRR= ? топиб, юқорига туғри кўтарилса 6% (IRR ставкаси) чиқади.
IRR = 6% 6% < 10% бўлгани учун. Демак, лойиҳа самарасиз.
Do'stlaringiz bilan baham: |