Mundarija Kirish Badiiy-muhandislik qismi

Tanlangan gazlamalarning asosiy fizik – mehanik ko’rsatkichlari.
3.1 – jadval

Tartib raqami.	Gazlamaning nomi.	Artikuli	Gazlamaning turkumi.	Narxi (so’m), m.	Gazlamaning eni, (m).	1 m^2 gazlamaning og’irligi.	Tola tarkibi.		Gazlama zichligi			To’qilish usullari
							Tanda	Arqoq		Tanda	Arqoq
1	2	3	4	5	6	7	8	9		10	11	12
1	Polotno	31/63	Sidirg’a rangli to’qima		90	258	sintetik	sintetik		280	271	Sarja2/2 polotno
2	Tul	30/35	To’rli mato		1	85	sintetik	sintetik		256	236	Polotno
3	Shifon	317	Shifon		84,5	103	sintetik	sintetik		342	346	Polotno

1. 
   Tikish usullari va asbob-uskunalarni tanlash va asoslash
   

Kurs ishi mavzusida ayollar milliy elementni qo’llab ayollar ko’ylagiga ishlov berish konstruksiyalash, modellashtirish, ishchi andozalarini tayyorlash va texnologik jarayonlarni loyihalashni bajarishbilan birga, tanlangan model bo’laklarini tikish uchun jihozini to’g’ri tanlash juda muhim ahamiyat kasb etadi. Tanlangan modellarni andozalarini tayyorlash, kiyim bo’laklarini tikishda to’g’ri, samarali, ishlab chiqarish samaradorligini oshirishdagi mashina jihozlarini tanladim.

Hozirgi davrda dunyo bozorlarida tikuv mashinalari ishlab chiqarish uchun yetuk firmalar orasida izlanuvchanlik, raqobat kuchaya borishi bilan mashinada elektronikani qo’llash, mikrokomplektlar orqali dasturlangan holda tikuv ishlarini bajarish keng qo’llanilinmoqda.
Mashinaning tezligini sozlash, tepkini ko’tarish va tushirish, tepkini bosimini sozlash, avtomatik tarzda puxtalama qilish, ip o’rash, ipni qirqish, avtomatik tarzda ustki ipni taqish, ignaga ip o’tkazish, petlya yo’rmash uchun moslamadan foydalanish imkonoyatlari ortib bormoqda.
Germaniyayada “PFAFF”, Yaponiyada “Janome”, “Brother”, “Singer”, Shvetsariyada “Berina”, Shvetsiyada “Xuskvarna” rivojlangan firmalari ishlab chiqarayotgan maishiy tikuv mashinalari hozirgi zamonaviy mashinalar hisoblanadi.
Mehnat unumdоrligini оrtishi, buyum sifatining yaxshilanishi hamda mahsulot tannarxining pasayishi ko`p jihatdan jihоzlarning muttasil yaxshi ishlashiga bоg`liqdir.

JACK MASHINASINING KO‘RINISHLARI

8-rasm. “JK-F4” yuqori tezlikdagi tikuvchi, bitta ignalik to’g’ri chok tikish uchun mo’ljallangan mashina.

9-rasm. Ikkita igna sanoat tikuv mashinasi Jack JK-58750D-405

10-rasm. “JK-T781D “ Izma ochish mashinasi.

11-rasm. Avtomatik tugma mashinasi "JK-1903"

T /r	Uskuna nomi	Marka i/ch zavodi	Mashinaning aylanish tezligi (ob/daq)	Ip chalish turi	Baxya uzunligi (mm)	GOST 2224982- bo’yicha igna nomeri	Ip nomeri	Tikiladigan material qalinligi	Qo’shimcha ma’lumotlar
1.	Bir ignali universal mashina	DDL– 9000 SH ―Juki‖	5000	Ikki ipli zanjirsimon	5mm	90; DP x 5	50	7 mm	Chokni mustaxkamlaydigan moslamasi mavjud
2.	Maxsus yormalash mashinasi	MO-6704 ―Djuki‖ Yaponiya	8500	Uch ipli zanjirsimon	4mm	80; DC x 27	50	5mm	Avtomatik ravishda ip uzish moslamasi mavjud
3.	Maxsus tikib- yormalash mashinasi	MO- 816―Djuki‖ Yaponiya	6500	Uch ipli zanjirsimon	4mm	80; DC x 27	50	5mm	Avtomatik ravishda ip uzish moslamasi mavjud

Namlab isitib ishlash operatsiya tartiblari.
4.3 – jadval

Tartib raqami

Operatsiya nomi

Amalda ishlatilishi

Asbob – uskunalar turi

Namlab isistib ishlash tartibi

Operatsiyani sxematik tasviri

Dazmollash

Preslash

Harorati

Bosim (kg)

Vaqt (s)

Namlik (%)

Harorati

Namligi (%)

Bosim (kg)

Preslash davomi yligi

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

1

Yelim qotirma yopishtirish

Manjetga qotirma yopishtirish

MTYP-1

110^o –120^o

30 – 40 %

28

15

2

Yoqa o’mizi ko’rinmasiga yelim qotirma yopishtirish

Ko’rinmaga qotirma yopishtirish

MTYP-1

110^o –120^o

30 – 40 %

28

12

3

Old bo’lak vitochkasini dazmollash

vitochkani dazmollash

Dazmol SPR/MN 2035

130^o – 140^o

-

16

20 – 30 %

4

Ort bo’lak vitochkasini dazmollash

vitochkani dazmollash

Dazmol SPR/MN 2035

130^o – 140^o

-

25

20 – 30 %

5

Oxirgi ishlov berish

Paromaneken

MSU1

130^o –140^o

30 – 40 %

-

15 – 16

Buyum tikishda qo`llaniladigan chok turlari

Chok turi	Konstruks iyasi	Qo`llash jarayoni	Baxyaqator turi	Asbob-uskuna va moslama nomi va belgisi
1	2	3	4	5
Biriktirma chok Ag’darma chok Bostirma chok Yo’rmalash choki		Buyumni yelka,koketka yon qirqimlarini biriktirish Manjet,yoqa qirqimlarini biriktirish Koketka,manjet, yoqa,cho`ntak Detal qirqimlari	Bir chiziqli ikki ipli mokisimon chok Ikki ipli mokili Ikki ipli mokili To’rt ipli zanjirli	JACK-8558G JACK-8558G JACK-8558G JK-800D

Ayollar ko‘ylagini tikish texnologik jarayonlari

Ayollar ko’ylagi modelining turli xil assortimenti va tez-tez almashinuvchanligi xilma-xil tikish texnologik operatsiyalarini belgilaydi. Ayollar ko’ylagining tikish tcxnologiyasida modelni o'ziga xos xususiyatiga ko'ra alohida detallarga va uzellarga ishlov berish texnologiyasi o'zgaradi. Yoqa, cho'ntak, yeng, etak va boshqa detallarga ishlov berishning juda ko'p usullari mavjud.

Taxlama, burma, bo'rtma chok va kashta bilan bezash ayollar ko'ylagini tikish texnologiyasining o'ziga xos xususiyati hisoblanib, juda ko'p operatsiyalarni o'z ichiga oladi.
Ayollar ko’ylagini tikishda asosan bir chiziqli mokisimon bahyaqator qo'llaniladi. Biriktirma chok hosil qilishda bir vaqtda bajaradigan ikki chiziqli baxyaqatordan, ya’ni bir chiziqli mokisimon va uch ipli zanjirsimon yo'rmalovchi yoki bir chiziqli ikki ipli zanjirsimon va uch ipli yo'rmalovchi zanjirsimon tikish usullardan foydalanish mumkin.
Iplari oson titiluvchan gazlamalarda ochiq qirqimlariga ikki ipli yoki uch ipli zanjirsimon bahyaqator hosil qiluvchi yo'rmalash mashinalarida ishlov beriladi.
Ko'ylak etagini bukib tikish uchun bir ipli zanjirsimon yashirin bahyali chok tun qo'llaniladi. Paxta tolali gazlamadan tikilgan ko'ylak etagiga ishlov berishda asosan bir chiziqli mokisimon bahyaqator ishlatiladi.
Ayollar ko’ylagida izmalar bir ipli zanjirsimon yoki mokisimon siniq baxyaqator bilan tikiladi. Ikki yoki to'rt teshikli silliq tugmalar va quloqli (sferik) tugmalar maxsus mashinalarda bir ipli zanjirsimon chokda tikiladi.
Ko’ylakni tayyorlashda quyidagi choklar qo'llaniladi: biriktirma chok - yon, yelka va yeng qirqimlarini biriktirish uchun; ag'darma chok - yoqa, manjet, bort, qopqoq va boshqa detallarni ag'darma chok bilan biriktirish uchun;
qo'yma chok - koketka, tasma, beyka, bezak qopqoq va boshqa detallarni bostirib tikish uchun;
bukma chok- adip ichki qirqimini, yeng uchini, ko'ylak etagini, bezak detallar ochiq qirqimlarini bukib tikish uchun;
mag'iz chok- detal qirqimlarini mag'izlash uchun;
bezak chok- taxlamada va boshqa detallarda bezak chok yuritishda qo'llaniladi.
Ayollar ko’ylagini tayyorlashda asosiy va muhim talablar OST 17-167-86 "Одежда верхняя женская платьевого-блузочного ассортимента. Общие гехнические условия” da ifoda etilgan. Standart modelga texnik tavsif tuzilayotganda va ko'p miqdorda mahsulot ishlab chiqarilayotganda qo'llaniladi.
Baxya puxtaligi, chok turi va parametrlari, fumiturani qadash usullari OST 17- 835v80dagi ko'rsatmalarda belgilangan.
Ayollar ko’ylagining detallari va bo'laklariga ishlov berish texnologik jarayoni bir qancha operatsiyalardan iborat, ularning ko'p qismi tikuv mashinalarida bajariladi. Bir ignali tikuv mashinadan tashqari yana maxsus mashinalar mavjud, masalan, yengni o'mizga o'tkazish, ko'ylak etagini bukib tikish, taxlamalarni tikish, detal qirqimlarini mag'izlash. Biriktirih, yorib, bostirib tikish va boshqa operatsiyalarni bajarish uchun bir chiziqli mokisimon yoki ikki ipli zanjirsimon mashinalaridan foydalaniladi. Ushbu mashinalarning ba’zilari avtomatik ravishda belgilangan joyda ignani to'xtatish mexanizmi va ipni qirqish mexanizmi, chok oxirini puxtalash, tepkini ko'tarish moslamalari bilan jihozlangan.
Choklarni bajarishda gazlamalarda solqi yuzaga kelmasligini kuzatib borish lozim. Solqisiz chokni hosil qilishda tishli reykadan tashqari, qo'shimcha gazlamani surish mexanizmidan foydalaniladi. Burmalarni tikish, bezak baxyaqatorlarni yuritish, bezak tasmalami, molniya tasmasini bostirib tikish, yumshoq va dag'al belbog'larga ishlov berishda maxsus ikki ignali va to'rt ignali mashinalardan, bir vaqtning o'zida ikki yoki to'rt qatorli mokisimon yoki ikki ipli zanjirsimon tikuv mashinalaridan foydaniladi. Bir vaqtning o'zida detallarni biriktirish va gazlama qirqimlarini yo'rmalash uchun ikki ignali mashinalardan foydalaniladi. Bunda biriktirma chok - zanjirsimon to'qilishdagi bir chiziqli ikki ipli mashina, yo'rmalash choki esa - zanjirsimon to'qilishdagi uch ipli mashinada bajariladi.