Мундарижа: кириш боб. Парето принципи нима?

Парето назарияси

Инвестиция қилинган ресурслар ёки саъй-ҳаракатларнинг натижа улушига нисбати кўпинча қуйидагича ўзгаради: ресурс истеъмолининг кичик қисми натижанинг катта қисмини олиб келади. Бошқа сўзлар билан айтганда, асос ётади " 20% ҳаракатлари бериш 80% натижасида.
Бу назария шундай дейди:

• 
  Бир нечта муҳим омиллар мавжуд, фақат бир нечтаси керакли натижаларга олиб келади;
  
• 
  Кучлар сарфининг катта графиги натижанинг фақат minimal қисмини беради;
  
• 
  Биз кўрган нарса ҳар доим ҳам ҳақиқатга тўғри келмайди – ҳар доим яширин омиллар мавжуд;
  
• 
  Қоида тариқасида, умидлар ва натижа бирлашмайди, яширин кучлар доимо ҳаракат қилади;
  
• 
  Одатда нима бўлаётганини аниқлаш жуда қийин ва зерикарли бўлади ва кўпинча бу керак емас – фақат сизнинг фикрингиз ишлаяптими ёки йўқлигини билишингиз ва уни ишлаши учун ўзгартиришингиз керак, сўнгра ғоя ишламай қолгунча вазиятни сақлаб қолишингиз керак;
  
• 
  Муваффақиятли айлантирилган воқеаларнинг аксарияти оз сонли юқори самарали кучларнинг кучлари томонидан келиб чиқади ва аксинча: муваффақияцизликларнинг аксарияти оз сонли ҳалокатли ҳаракатларнинг оқибатларидир;
  
• 
  Бизнинг ёки қўшма ҳаракатларимизнинг аксарияти беҳуда. Улар мақсадга еришишга тўлиқ таъсир қилмайди.
  

Парето назарияси емпирик қоидадир, яъни уни амалда тасдиқлаш мумкин.

3. 
   Ривожланиш тарихи
   

Вилфредо Парето - италиялик таниқли иқтисодчи ва социолог. У ўз ишида мамлакатнинг барча бойликларининг 80%и аҳолининг 20%и томонидан назорат қилинишини илгари сурди. Ушбу қоида бошқа соҳаларда ҳам кузатилган. Глобал ҳисоб-китоблардан олдин Вилфредо боғда ишлаган ва нўхатнинг тахминан 80%и нўхат пўстлоғининг 20 фоизида еканлигини пайқаган бир ҳикоя бор. Ушбу ҳикоянинг ишончлилигини баҳолаш қийин, аммо ҳақиқат шундаки, у тарқатишдан манфаатдор еди ва кейинги нотўғри ҳисоб-китоблар жараёнида у принцип асосига келди. Бойликни тақсимлаш тенденцияси турли хил тарихий даврларда ва давлат тизимидан қатъи назар сақланиб қолади. Тасдиқларни тўплагандан сўнг, олим ўз кашфиёти учун назарий асосни таклиф қилмади, улар уни бир мунча вақт унутишди, фақат унинг фикрлари ёзилган китоблар қолди.
Қоида америкалик Жозеф Журан италиялик иқтисодчининг асарлари ва китобларини, мақолаларини ўрганиб чиқиб, ниҳоят қонунни чиқарганидан кейин тасдиқланди. Бу назариянинг иккинчи бошланиши еди. Шундай қилиб, Парето қонунининг моҳияти қуйидагича: "20% ҳаракатлар натижанинг 80% ни беради, қолган 80% ҳаракатлар натижанинг 20% ни беради."
Принципнинг асосий ғояси шундаки, фаолиятга тўғри баҳо бериш ва муҳим нарсага диққатни жамлаш керак. Бунинг ёрдамида инсон самарали ресурсларни таний олади ва уларга" пул тикиш " имкониятига ега бўлади. Бошқача қилиб айтганда, енг яхши натижага еришиш учун сиз минимал муҳим ҳаракатларни танлашингиз керак. Бу тамойил келажакда амалда ўзини самарали исботлади. Биринчидан, тизим Япон корхонасида, кейин еса Джозеф Джураннинг ватанида амалга оширилди. Бу нисбат ҳар доим ҳам бир хил емас, лекин сиз номутаносиблик доимо мавжуд бўлишини тушунишингиз керак.