Mundarija: kirish I. Bob o’quv faoliyatida talabalar o’rtasida stresslarning kelib chiqish sabablari

2.2. Olingan natija tahlili

XULOSA
Shunday qilib, antidepressant ta'sirini Seynt Jonning sutiga asoslangan preparatlar beradi (masalan: deprim). Keyinchalik og'ir va xavfli holatlarda turli guruhlarning psixofarmakologik antidepressantlari qo'llaniladi. Serotoninni qaytarib olishning selektiv inhibitörleri - SSRI (masalan: fluoksetin) dan foydalanish oson, dozani oshirib yubormaydi va yuqori natijani ko'rsatadi. So'nggi avlod dori-darmonlari - melatonerjik antidepressantlar (ushbu sinfning yagona vakili: agomelatin) - depressiv simptomlarni yo'q qilish va tashvishlanishni kamaytirishi mumkin.Agar bemor uyqu rejimi va sifati o'zgarganligini (uyqusizlik, erta uyg'onish, uzilgan uyqu, yomon tushlar) qayd etsa, uchrashuv tayinlanadi uyqu tabletkalari, ikkala o'simlik kelib chiqishi va benzodiazepin seriyasidagi sintez qilingan dorilar (masalan: nitrazepam) yoki eng yangi kimyoviy guruhlar (masalan: zopiklon). Barbituratlardan uyqu tabletkalari sifatida foydalanish bugungi kunda o'z ahamiyatini yo'qotdi.Stressli sharoitlarni bartaraf etishda muhim rol tanadagi defitsitni to'ldirishdir vitaminlar va minerallar. Emotsional stress holatlarida B guruhi vitaminlari (masalan: neyrovitan), magneziumli dorilarni (masalan: Magne B6) yoki ko'p faol komplekslarni (masalan: vitrum) ichish tavsiya etiladi.Stressdan chiqishda barcha siklik mashqlar foydali bo'ladi: yugurish, chang'i uchish, suzish. Mushaklarni cho'zish mashqlari, tayanch-harakat tizimining moslashuvchanligini rivojlantirish uchun mashqlar ham foydalidir.Barcha mashqlarni har bir harakat va ular keltirib chiqaradigan his-tuyg'ulardan xabardor bo'lgan holda bajarish tavsiya etiladi. Jismoniy mashqlar ham davlatning bioenergetik va jismoniy tarkibiy qismlarini o'rganish, o'z-o'zini bilishga yordam beradi. O'z somatik holati haqida xabardorlikni oshirish va jismoniy faoliyat bu mashqlarni bajarishingiz mumkin.
Shunday qilib, obyektiv mavjud bo'lgan to'siq subyekt tomonidan muammo sifatida qabul qilinmasligi ham mumkin ekan. Axir fikrlash faoliyati subyekt muammoni aniq his etgandagina ishga tushadi. A.N.Leontev tomonidan quyidagi misol keltiriladi; Aviamodel to'garagiga qatnashuvchi o'quvchilar katta qiziqish bilan uchadigan aviamodellarni yasar edilar. Instruktor ulardan uchish nazariyasini o'rganib kelishlarini talab etdi. Ammo, eng qiyin va mayda ishlarni ham bajargan o'quvchilar uchish nazariyasi bilan deyarli qiziqmagan edilar. Nazariyani bilish zarurligi haqidagi hech qanday tashviqot foyda bermadi va o'quvchilar uchish nazariyasiga doir kitoblarni o'qib turib ham faqat amaliyotga taalluqli bo'lgan joylarni tushinar va eslab qolar edilar. Nimaga bolalar nazariyani o'rgana olmadilar? Chunki uni bilmaslik ularni hech qanday muammoli vaziyatga qo'ymas va amaliyotda xalaqit bermas edi. Topshiriqni bajarishda quyidagi usul taklif qilindi, ya'ni aviamodelni yasovchilar uni yasabgina qolmasliklari, balki uni uchirishlari ham lozim deb o'zgartirildi va natijada, model 2 metr ham uchmay to'xtab qolganida, nega bunday bo'ldi degan muammoli vaziyat yuzaga keldi. Shunda instruktor ularga nazariyani tushuntirib berdi va endi bolalar muammoli vaziyat yordamida nazariyani ham o'rganish lozimligi, uning ahamiyati qanchalik katta ekanligini tushunib yetdilar.
Ko'pincha shunday boladiki, avval toia to'kis anglamagan qiyinchiliklar asta-sekin muammoli vaziyatga aylanadi va shaxsni fikrlash faolligini oshirib, yangi bilimlarni, yangi uslublarni egallash ehtiyojini tug'diradi.
Psixologlarning aniqlashicha, fikrlash jarayoni aksariyat hollarda muammo, savol, harakatlanish yoki qarama-qarshilikdan boshlanadi. Aynan shunday muammoli vaziyatda subyektning fikrlash faoliyatining darajasi aniqlanadi. Ammo yuqoridagi fikrlar bilan har qanday muammoli vaziyat fikrlashning faolligini ko'rsatib beradi deb ayta olmaymiz. Vaziyatni muammoli deb qabul qilishdan tashqari subyekt boshida qandaydir bilimlar zaxirasi bo'lishi lozim. Masalan, «referent guruh» nimaligini bilmagan talaba ijtimoiy psixologiyadan qo'yilgan savolga javob bera olmaydi: bir vaqtning o'zida bir guruh ham «referent», ham «katta», ham «kichik» ham «professional», «tabiiy» bo'la oladimi? Bundan shuni anglash mumkinki, individ tomonidan muammoli deb qabul qilingan vaziyat hali to'g'ri yo'nalishda muammoni yechish uchun fikr yuritish imkoniyati bo'lmaydi. Unda boshlang'ich bilimlar zaxirasi bo'lmasa, u nima haqida o'ylash, fikr yuritish lozimligini bila olmaydi. Demak, muallif yoki o'qituvchidan muammoli vaziyatni yechish bilimlari agar awaldan talabaga berilmagan bo'lsa, u holda shu muammoli vaziyat bilan birga berilishini talab etish lozim.
Muammoli vaziyatlar obyektiv va kundalik hayotda juda ko'p yuzaga keladi va bu subyektdan ishga ijodiy yondashish va umuman to'g'ri fikrlashni talab etadi. Buning uchun yana oliygohda o'qish davrida harakatlar qarama-qarshiligidan kelib chiqadigan muammoli vaziyatlardan chiqib keta olishni ham bilish lozim.
O'qish jarayonida esa bunday muammoli vaziyatlar o'qituvchi, metodist, muallif tomonidan yuzaga keltiriladi.