Mundarija: Kirish I bob. Sovun ishlab chiqarish jarayoni tavsifi

3.2. Sovun ishlab chiqarish jarayonida rostlash tizimining xisoblari
Zamonaviy boshqarish sistemalarini ishlab chiqishda boshqarish obyektining matematik modeliga katta etibor qaratiladi. Chunki model obyektni o’ziga nisbatan arzon tushadi. Model yordamida jarayonlarni texnik – iqtisodiy ko’rsatkichlarini hisoblash mumkin. Model yordamida jarayonlarni vaqt mobaynida o’zgarishini tahlil etish mumkin. Model yordamida boshqarish sistemasining optimizatsiya va adaptatsiya masalalarini echish mumkin.
Modellar static modellar va dinamik modellar bo’lishi mumkin. Statik modellarda obyektni holati algebraik tenglamalar yordamida ifodalaydi. Dinamik modellarda esa parametrni o’zgarish tezligi differentsial tenglamalar yordamida ifodalanadi.
Modellarni ishlab chiqish usuliga ko’ra analitik usulda, eksperimental usulda, eksperimental – analitik usulda ishlab chiqilishi mumkin.
Analitik usulda modellar umumiy fizik qonuniyatlarga asoslangan holda ishlab chiqiladi. Bu usul real obyekt mavjud bo’lishini talab etmaydi. Bu usul loyihalash bosqichida yoki eksperiment o’tkazishni iloji yo’q bo’lgan paytda ishlatilsa maqsadga muvofiq bo’ladi.
Analik modelni qurishda bir qancha cheklovlar qililishga to’g’ri keladi. Obekt haqidagi bazi bir malumotlar yo’q bo’ladi. Modelning bazi bir 2 – darajali parametlaridan voz kechiladi. Natijada modelni aniqligi kamayib ketishi mumkin. Shuning uchun xam analitik modelni real obyektga adekvatliligi (bir – biriga aynan mos tushishligi) baholanishi shart.
Analitik modelni ishlab chiqishda obyektning kirish – chiqish parametrlari sxemasini chizib olish kerak. Shu sxemaga asosan analitik model ishlab chiqiladi.
Eksperimental model ishlab chiqish uchun real obekni boshqarish kanallari bo’yicha o’tish xarakteristikasini va parametrlar qiymati toyilishini (возмущение) hisobga olish kerak. Bunda IDEN yoki MatLab dasturlaridan foydalanish maqsadga muvofiq. Bu dasturlar yordamida obyektning o’tish funktsiyasi, datchikni va o’zgartirgichlarni o’tish funktsiyasini va ijrochi mexanizmlarni o’tish funktsiyasini yozish mumkin.
Eksperimental – analitik modelda modelning umumiy formulasi analitik usul bilan olinadi. Koeffitsiyentlar esa eksperimental usul bilan hisob – kitob qilinadi. Bunda diplom mavzusiga muvofiq, tanlangan boshqarish parametrini matematik formulasi yoziladi. Bu formula yordamida obyektning boshqari va toyilish (возмущение) kanallarini o’tish funktsiyasi hisoblanadi xamda boshqaruv obyektinig strukturaviy sxemasi quriladi.
Mavxum modellashtirish chiqish parametrlarni boshqarishda mukammal bosharish usuli kabi muhim ahamiyat kasb etadi. Bu bitiruv malakaviy ishimda modellashtirishning mavxum usuli haroratni boshqarish uchun qo’llangan va u ko’zlangan natijani bergan. Haroratni boshqarish jarayonini avtomatlashtirish hisoblari 3 asosiy bo’limdan tashkil topgan. 1-bo’limda quidagi vaqt bo’yicha transfer funksiya asosida quyish dastgohining isitkichi modellashtirilgan

Bu bitiruv malakaviy ishimda shunga o’xshash transfer funksiya orqali isitkichning modeli tuzilgan. 2-bo’limda mavhum modellashtirishning kirish/chiqish funksiya o’zgaruvchilari uchburchak usuli va harorat bo’yicha taxlil qilingan.
3-bo’limda quyish dastgohini haroratini nazorat qilishda mikrokontrollerdan foydalanilgan.