Mundarija Kirish Ishlab chiqarish omillarining mohiyati Asosiy ishlab chiqarish omillarining xususiyatlari

Tadbirkorlik ob'ekti - bu daromadlarni maksimal darajaga ko'tarish uchun ishlab chiqarish omillarining eng samarali kombinatsiyasi. "Tadbirkorlar yangi, iste'molchilarga ma'lum bo'lmagan tovar va mahsulotlarni ishlab chiqarish; ishlab chiqarishning yangi usullarini (texnologiyalarini) kashf etish va mavjud tovarlardan tijorat maqsadlarida foydalanish; yangi savdo bozori va yangi xom ashyo manbasini rivojlantirish; sohada qayta tashkil etish o'zlarining monopoliyasini yaratish yoki boshqa birovning monopoliyasiga ta’sir ko’satib raqobat muhitini yaratish uchun resurslarni birlashtiradilar "-J.Shumpeter.

Iqtisodiyotni yuritish usuli sifatida tadbirkorlik uchun birinchi va asosiy shart - bu xo'jalik yurituvchi sub'ektlarning mustaqilligi, tadbirkorlik faoliyati turini, moliyalashtirish manbalarini tanlash, ishlab chiqarish dasturini shakllantirish, resurslardan foydalanish huquqi, mahsulot sotish, unga narxlarni belgilash, foydani boshqarish va boshqa shu kabi huquqlari va erkinliklari mavjud bo’lishi kerak.

Tadbirkorlikning ikkinchi sharti - qabul qilingan qarorlar, ularning oqibatlari va ular bilan bog'liq risk uchun javobgarlik. Tavakkalchilik har doim noaniqlik, oldindan aytib bo'lmaydigan hodisa bilan bog'liq bo’ladi. Hatto eng ehtiyotkorlik bilan hisoblash va bashorat qilish ham oldindan aytib bo'lmaydigan omilni bartaraf eta olmaydi, bu tadbirkorlik faoliyatining doimiy hamrohi.

Tadbirkorning uchinchi sharti - bu tijorat muvaffaqiyatiga erishish, foydani ko'paytirishga intilish.

Tadbirkorning foydasi deganda korxona tomonidan tovarlarni sotishdan olingan daromad va ishlab chiqarish va marketing faoliyati jarayonida u tomonidan qilingan xarajatlar o'rtasidagi farq tushuniladi. Shunday qilib, ish haqi, foizlar va ijara haqidan farqli o'laroq, foyda shartnomaviy xarakterga ega bo'lgan, muvozanatli narx vazifasini bajarmaydi, balki bu daromaddan harajatlarni chegirishidan ortgan qoldiq hisoblanadi. Ushbu qarash fanda darhol paydo bo'lib qolmagan. Uzoq vaqt davomida foyda ish haqi va kapitaldan foiz ko’rinishidagi daromaddan farq qilmagan.

Mukammal raqobat sharoitida, ya'ni. yopiq doirada ishlaydigan statik iqtisodiy tizimda iqtisodiy foyda olish uchun joy yo'q. Tadbirkor foyda olmaydi va zarar ko'rmaydi, to'liq xarajatlar tarkibiga kiradigan tadbirkor xizmatlarining imkoniyat narxlari, bu biznesni tashkil qilish va boshqarishdagi ishi uchun to'lov bo'ladi. Iqtisodiy nazariyada bunday daromad - boshqaruv to'lovlari normal foyda deb ataladi. Ushbu foydaning hajmi tadbirkor yollanma ish bilan shug’ullanish orqali olishi mumkin bo'lgan daromad bilan belgilanadi. Bu tadbirkor daromadining quyi chegarasi, chunki agar daromad ushbu chegaradan past bo'lsa, tadbirkor o'z faoliyatini tashlab, o'zi uchun eng maqbul ish taklifini qabul qilishga moyil bo'ladi.

Ammo tadbirkorlik omilining rag’bati nafaqat iqtisodiy xarajatlarga kiritilgan normal foydadan, balki aniq va yashirin xarajatlardan oshib ketadigan daromadning ortiqcha qismidan, ya'ni iqtisodiy foydadan kelib chiqadi. Biroq tadbirkorlik har doim ham foyda olish bilan bog'liq emas, zarar ham ko’rilishi mumkin.

Xulosa

Moddiy ne'matlar va xizmatlarni ishlab chiqarish jarayoni turli xil omillar to'plamining funksional jihatdan ishlashini talab qiladi: yer, ishchi kuchi, kapital, tadbirkorlik salohiyati. Ushbu omillar daromadiga - ijara haqi, ish haqi, foizlar va tadbirkorlik daromadlari mos keladi.

Ishlab chiqarish omiliga talab u bilan ishlab chiqarilgan mahsulotga bo'lgan talabdan kelib chiqadi. Iste'mol bozorida sotuvchi vazifasini bajaradigan firma faktor bozorida xaridor vazifasini bajaradi.

Ishchilarning ish haqi miqdori birinchi navbatda mehnat bozoridagi talab va taklif bilan, shuningdek, mehnat qonunchiligi, ishchilar malakasi, milliy xususiyatlar va ish haqi va turmush darajasidagi farqlar va boshqa omillar bilan belgilanadi. Ish haqining ikkita asosiy shakli: vaqtga asoslangan va bo’laklab, shuningdek ularning modifikatsiyalari va kombinatsiyalari mavjud

Ishlab chiqarish omillari orasida yer va boshqa tabiiy omillar alohida o'rin tutadi, ularning aksariyati cheklangan, noyob va o'rnini bosib bo’lmaydi. Yerga nisbatan bo’lgan taklif, boshqa ishlab chiqarish omillaridan farqli o'laroq, unumdor yerlarning mavjudligi bilan qat'iy va cheklangan bo'lib, ijara narxi va tan narxining ko'tarilishiga qarab tezda o’sib ketmaydi.