Muqaddima
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qimmatbaxo komponent
- Shlyuz
|
Yirik oltin zarralari- o'lchami 0,1 mm dan katta oltin zarralari.
Yo’ldosh elementlar deb foydali qazilma tarkibida uncha katta bo’lmagan miqdorda uchraydigan, foydali qazilma tarkibidan ajratish uni er qa’ridan asosiy qimmatbaxo komponent bilan birga qazib olinayotganligi uchungina iqtisodiy jixatdan maqsadga muvofik bo’lgan qimmatbaxo komponentlarga aytiladi. Qimmatbaxo komponent deb shu qimmatbaxo komponentni ajratib olish uchun foydali qazilma qazib olinayotgan element yoki tabiiy birikmaga aytiladi. 181 Chаngsizlаntirish – qаttiq zаrrаchаli chаnglаrni vеntilyatоr yordаmidа surib ushlаsh jаrаyonigа аytilаdi. Shlamsizlantirish va changsizlantirish - bu jarayonlarda dastlabki rudalardan mayda noruda zarrachalar xul separatsiyalarda shlamlar,kuruk separatsiyalarda changni chetlashtirish amalga oshiriladi. Shlyuz- to'qri to'rtburchak kesimiga, uncha katta bo'lmagan qiyalikka ega tarnovcha. Shlyuz qoplamasi- oqir mineral zarralarini ushlab qolish uchun shlyuz tubiga to'shaladigan material yoki trafaret. Xom ashyoning reglamenti- boyitish fabrikalariga keltirayotgan xom ashyo yirikligi va undagi qimmatbaqo komponentlar, zararli va chiqindi moddalar miqdori ko'rsatiladi. Xulosa Mazkur darslik foydali qazilmalarni boyitishning xalq xo‘jaligidagi o'rni, foydali qazilma va boyitish mahsulotlarining sifati ulardagi qimmatbaho (foydali) komponent, qo‘shimchalar, yo‘ldosh elementlarning miqdori, yani qimmatbaxo komponent - bu foydali qazilma qazib olinayotgan element yoki tabiiy birikma 182 bo`lib, mis, qo‘rq’oshin, temir, asbest misli, q’o‘rq’oshinli, temirli va asbestli rudalarda tegishli ravishda qimmatbaxo komponentlar hisoblanadi. Qo‘shimchalar bo`lsa, foydali va zararl bo‘lishi mumkin. Foydali qo‘shimcha - foydali qazilmada uncha ko‘p bo‘lmagan miqdorda mavjud bo‘luvchi, qimmatbaho komponentga ilashib uning sifatini yaxshilovchi va ajralishini osonlashtiruvchi element yoki tabiiy birikmadir. Zararli qo‘shimchalar bo`lsa, foydali qazilmada uncha ko‘p bo‘lmagan miqdorda mavjud bo‘luvchi, qimmatbaxo komponentga ilashib uning sifatiga salbiy ta’sir etuvchi va ajralishini qiyinlashtiruvchi elementlar yoki tabiiy birikmalardir. Bulardan tashqari yo‘ldosh elementlar mavjuddir, ular qazilma tarkibida uncha katta bo‘lmagan miqdorda uchraydi, foydali qazilma tarkibidan ajratish uni yer qa’ridan asosiy qimmatbaxo komponent bilan birga qazib olinayotganligi uchungina iqtisodiy jixatdan maqsadga muvofik bo‘lgan qimmatbaxo komponent hisoblanadi, shuningdek, ajratib olinadigan mahsulotlarning yirikligi va namligi bilan aniqlanishi, ruda va boyitmalarga qo‘yiladigan talablar, boyitish usullari, sxemalari va boyitishning texnologik ko‘rsatkichlari ko'rib chiqilgan. Foydali qazilmalarni boyitishda quyidagi jarayonlar, tayyorlash jarayoni, asosiy jarayon va yordamchi jarayonlar olib borilishi, bu jarayonlar ketma ketliklar natijasida yani, tayyorlash jarayoni ruda bo`laklarini yuzasini ochib bersa, asosiy jarayon minerallarni tarkibida boyitma va chiqindini ajratib oladi, yordamchi jarayonlarni vazifasi, boyitma va chiqindini qayta ishlashdir. Bu jarayonlarning barchasida, albatta, dastgohlar va uskunalar ishlatilishi natijasida ularni tuzilishi va ishlash tartiblari berilgan. Shuningdek turli xildagi foydali qazilmalarni boyitishning nazariyasi va amaliyoti keltirilgan. Imkon darajasida boyitish fabrikalarida boyitish maxsulotlarini suvsizlantirish va changni ushlash masalalari bayon qilingan. Darslikdan konchilikka oid hamma mutaxassisliklarda o‘qiydigan, rangli - qora metallar metallurgiyasi mutaxassisligi talabalari ham foydalanishlari mumkin. |
