t/r
|
Savollar
|
Javoblari
|
Murakkablik darajasi
(1-oson, 2-o’rta, 3-qiyin)
|
A
|
B
|
C
|
D
|
|
|
Hujayrasiz hayot yo’qligini, hujayra faqat avval mavjud bo’lgan hujayrani bo’linishidan paydo bo’lishini kim isbotlab bergan?
|
Adolf Virxov
|
T.Shvan
|
M.SHleyder
|
T.Shvan, M.SHleyder
|
1
|
|
Xemosintez xodisasini kim kashf etgan?
|
Vinogratskiy
|
Timiryazev
|
Shvan
|
Virxov
|
1
|
|
2n 4c to’plam gametogenezning qaysi bosqichida kuzatiladi ?
|
ko’payish va o’sish
|
faqat o’sish
|
faqat ko’payish
|
o’sish va yetilish
|
1
|
|
Mitoz qanday ko’payish asosida yotadi?
|
vegetativ
|
generativ
|
kurtaklanish
|
jinssiz
|
1
|
|
Meyoz jarayoni asosida qanday o’zgaruvchanlik yotadi?
|
kombinativ
|
biyokimyoviy
|
gitalogik
|
vegetativ
|
1
|
|
Buyrak tosh paydo bo’lishi
kasalligining sababi?
|
kam harakatlanish
|
nefritni o’z vaqtida davolamaslik
|
angina
|
tish kasalliklarini vaqtida
davolatmaslik
|
1
|
|
Qaysi organoid endoplazmatik to‘r membranalarida joylashgan, ularda hujayra oqsillari sintezlanadi?
|
ribosoma
|
yadro
|
Golji majmuasi
|
endoplazmatik to’r
|
1
|
|
Bolalar (a) va keksalar (b) tanasining necha foizini suv tashkil qiladi?
|
a-70 % dan ko’proq, b-60 % ga yaqin
|
a-70 % dan ko’proq, b-60 % dan ko’proq
|
a-70 % ga yaqin, b-60 % ga yaqin
|
a-70 % ga yaqin, b-60 % dan ko’proq
|
1
|
|
Organizmlar hayot faoliyatining o’ziga xos jihatlari va tuzilishini asos qilib texnik sistemalar yaratishni o’rganuvchi sohani belgilang
|
Bionika
|
biokimyo
|
biotexnologiya
|
mikrobiologiya
|
1
|
|
S.N.Vinogradskiy kashf etgan hodisani aniqlang.
|
Xemosintez
|
Fotosintez
|
Energiya Almashinuvi
|
Transkripsiya
|
1
|
|
Zarar keltiruvchi hasharotlarni turkumlari bilan
to‟g‟ri juftlab ko‟rsatilgan javobni belgilang.
1) hasva; 2) olma qurti; 3) kuya; 4) chigirtka;
5)bezgak paraziti; 6) so'na; 7)oq chumoli; 8) kana;
9) iskabtopar; 10) trixogramma;
a- to'g'riqanotlilar; b- qandalalar;
c-tangachaqanotlilar; d-ikki qanotlilar; e-termitlar
|
a-4; b-1; c-3; d-9
|
b-1; d-6; e-8
|
a-4; b-1; d-5; e-7
|
a-4; c-2; d-9,10; e-7
|
2
|
|
Qoramol tasmasimon chuvalchangida nerv
sistemasining sodda tuzilganligi, to'rtta
so'rg'ichining bo'lishi hosil qilish organlarining
yo'qolib ketganligi qanday evolyutsion jarayonlarni
aks ettiradi?
|
biologik progress, umumiy degeneratsiya
|
umumiy degeneratsiya, biologik regress
|
idioadaptatsiya, biologik regress
|
biologik progress, aromorfoz
|
2
|
|
Quyida keltirilgan hayvonlarni qushlar (a),
sudralib yuruvchilar (b), suvda ham quruqlikda
yashovchilar (c) sinflariga ajratib ko‟rsatilgan
javobni belgilang.
1) kazuar; 2) iguana; 3) lira; 4) povituxa;
5)xameleon; 6) agama; 7) sezarka; 8) kvaksha; 9)
salamandra
|
a-2,3,7; b-1,5,9; c-4,6,8
|
a-1,3,7; b-2,5,6; c-4,8,9
|
a-2,5,6 b-4,8,9; c-1,3,7
|
a-1,5,7; b-3,4,6; c-2,8,9
|
2
|
|
Quyida keltirilgan ayirish organlari
qaysi organizmlar uchun xos?
a) tasmaga o‘xshash yagona buyrak;
b) loviyasimon juft buyrak; c) bir juft yashil bezlar
va naychalar;
1) bedapoya shillig‘i; 2) krab; 3) gepard; 4) bitiniya;
5) qulon; 6) daryo qisqichbaqasi; 7) tikanbaliq.
|
a - 1, 4; b - 3, 5; c - 2, 6
|
a - 1, 7; b - 3, 4; c - 2, 5
|
a - 3, 4; b - 5; c - 2, 6
|
a - 1; b - 3; c - 4, 6
|
2
|
|
Energetik almashinuv bosqichlarida
noma’lum miqdordagi glukoza to‘liq parchalanganda
7680 kJ energiya issiqlik energiyasi sifatida tarqalib
ketdi. Shu glukozaning parchalanish jarayonida hosil
bo‘lgan ATFda to‘plangan energiya miqdorini (kJ)
aniqlang.
|
9120
|
7600
|
8640
|
7200
|
2
|
|
Sholi o'simligida poyaning baland va
donning yirik bo'lishi poyaning past va
donining mayda bo'lishi ustidan to’liq
dominantlik qiladi. Tajribada
digeterozigotali sholi navlari o'zaro
chatishtirildi. Natijada olingan 2400 ta
baland poyali sholi o'simliklarining
nechtasida doni mayda bo'ladi?
|
600
|
450
|
800
|
300
|
2
|
|
Fotosintezning qorong‘ilik bosqichi qaysi tuzilmada amalga oshadi?
|
xloroplastning stroma qismida
|
Xloroplastning DNKasida
|
Barg eti hujayralarinig mitoxondriylarida
|
Xloroplastning tilakoidlarida
|
2
|
|
Mitozning aynan qaysi vaqtida xromosoma ikkitadan xromatidadan iborat bo‘lib,xromasomalar tarkibiga kiradigan giston oqsillarning va RNK sintezi davom etadi?
|
Interfaza S
|
interfaza G2
|
telofaza
|
anafaza
|
2
|
|
Juft xromatidali xromosomalarning o‘z sentromeralari bilan ekvator tekisligida joylashishi meyozning qaysi vaqtida amalga oshadi?
|
Metafaza 2
|
Profaza 2
|
Interkinez
|
Telofaza 2
|
2
|
|
Qaysi bakteriyaning shtammlarida transformatsiya jarayoni kashf etilgan?
|
pnevmokokk
|
iyambda
|
rizosfera
|
coli
|
2
|
|
Zarpechakning madaniy o‘simliklar hisobiga hayot kechirishi yashash uchun kurashning qaysi shakliga misol bo‘la oladi?
|
Turlararo yashash uchun kurash
|
Tur ichidagi yashash uchun kurash
|
Tabiatning noqulay sharoitiga qarshi yashash uchun kurash
|
Divergensiya
|
2
|
|
Galapogoss orollaridagi vyuroklarning har bir orolda o‘ziga xos ravishda ko‘rinishga ega ekanligi yangi tur paydo bo‘lishining qaysi turiga misol bo‘la oladi?
|
Geografik alohidalanish
|
Simpatrik yo‘nalishdagi alohidalanish
|
Poliploidiya
|
Ekologik alohidalanish
|
2
|
|
Kapalakning qanoti qanday hosil bo‘lgan?
|
Ko‘krakning orqa tomonidan chiqqan hosila
|
Oldingi oyoqlar o‘zgarishi hosilasi
|
Ko‘krak oyoqlarining shakli o‘zgarishidan hosil bo‘lgan.
|
Shakli o‘zgarishidan hosil bo‘lgan
|
2
|
|
Birinchi marta gibrid hujayra nechanchi yilda yaratildi?
|
1975- yil
|
1950-yil
|
1972-yil
|
1977-yil
|
2
|
|
1997-yil Rosling…..yaratdi?
|
Qo’yning klonini
|
Asos hujayralarni
|
Transgen kalamushi
|
Gibrid hujayrani
|
2
|
|
630 ta nukleotiddan iborat DNK
molekulasida timin nukleotidlari 30% ni
tashkil etsa, shu fragmentdagi jami vodorod
bog'lar soni (a), DNK asosida sintezlangan
oqsil molekulasidagi peptid bog'lar soni
(b) ni aniqlang.
|
a - 756; b - 104
|
a - 588; b - 104
|
a - 624; b - 104
|
a - 624; b - 80
|
3
|
|
Hozirgi zamon odami shakllanish jarayonida
shimoliy-sharqiy (a) va janubiy-g'arbiy (b)
irqlardan keyinchalik kelib chiqqan irqlar uchun
xos bo'lgan javoblarni belgilang.
|
a – ko'zlari qo'y ko'z, sochlari tekis; b –
ko'zlari ko'k yoki kulrang – yashil, qo'y ko'z,
|
a – Osiyoda tarqalgan; b – sochlari tekis,
qattiq va qora, burni keng
|
a – lablari yupqa, burni ingichka; b – yuqori
qovog'i osilgan
|
a – terisi och rangda, yoki qora; b – terisi qora
mag'iz, sarg'ish
|
3
|
|
Nuqtalar o’rniga mos javobni tanlang.
1) Ayrim halqali chuvalchanglarning
urug’langan tuxum hujayrasi parazitlik qilib
hayot kechirsa…………….
2) Kolovrotkalarda sitoplazmasi kam tuxum
hujayradan ………….
|
1 – epigam tipda, ♂ organizm rivojlanadi;
2 – progam tipda, ♂ organizm rivojlanadi.
|
1 – singam tipda, ♂ organizm rivojlanadi;
2 – progam tipda, ♂ organizm rivojlanadi
|
1 – epigam tipda, ♀ organizm rivojlanadi;
2 – progam tipda, ♀ organizm rivojlanadi.
|
1 – progam tipda, ♂ organizm rivojlanadi;
2 – singam tipda, ♀ organizm rivojlanadi.
|
3
|
|
Quyida keltirilgan qaysi evolyutsion
o’zgarishlar suyakli baliqlar kelib chiqishidan
avval sodir bo’lgan?
|
dastlabki quruqlik o’simliklarining
kelib chiqish; tog’aytli baliqlarda jag’larning
paydo bo’lishi
|
zambrug’larning paydo bo’lishi; psilofitlaming
kelib chiqishi
|
umurtqalilarda o’pkalarning paydo bo’lishi;
psilofitlaming kelib chiqishi
|
tog’aytii baliqlardajag’larning paydo bo’lishi;
urug’li o’simliklarning kelib chiqishi
|
3
|
|
Quyidagi umurtqasiz organizmalarning muhit
sharoitiga moslanuvchanlik turlari
ogohlantiruvchi rang (I) va mimikriya (II) ga mos
keluvchi javoblar bilan juftlab ko'rsating.
1) chupchikning ingichka novdaga taqlidi;
2) tillaqo'ng'iz qanotining rangi;
3) g'o'ng'illlovchi pashshaning ariga o'xshash
qiyofasi;
4) kakku tuxumining bulbul tuxumiga
o'xshashligi;
5) belyankaning oynasimon kapalakka
o'xshashligi;
6) suvarakning “xonqizi”ga o'xshashligi;
7) baqachanoqning daraxt kurtagiga o'xshashi;
8) ko'lbuqa patlarining qamishni eslatishi
|
I-2; II-3,6
|
I-2,7; II-4
|
I-2,5; II-8
|
I-1; II-3,6
|
3
|
|
Quyidagilardan evolutsiyani isbotlashda
fanlar dalillari to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni
belgilang.
1) kitning dumg‘aza suyaklari rudiment organ;
2) bo‘g‘imoyoqlilarning ontogenezi zigotadan
boshlanadi;
3) umurtqalilar ontogenezida blastula davri
bo'ladi;
4) kaltakesak embrionida jabra yoriqlari boladi;
5) silur davrida tuproq quruqlik o‘simliklari -
psilofitlarning tarqalishiga imkon bergan;
6) shirinmiya ildizpoyasi va qovoqning jingalagi
gomologik organ.
|
2, 4 - embriologiya; 1, 6 - solishtirma
anatomiya
|
2, 4 - embriologiya; 5, 6 - paleontologiya
|
2, 3 - paleontologiya; 1, 3 - solishtirma
anatomiya
|
1, 4 - solishtirma anatomiya; 2, 3 -
embriologiya
|
3
|
|
Stabillashtiruvchi (a), harakatlantiruvchi (b),
dizruptiv (c) tanlanish turlariga mos misollarni
aniqlang.
1) belgi-xossalar eski individlar
o‘rniga yangi muhit sharoitiga moslashgan
individlar vujudga kelishi bilan
xarakterlanadi.
2) polimorfizmga, shakllanishiga olib keladi
3) o'zgaruvchan atrof-muhit sharoitlariga
moslashishni shakllantiradi
4) belgilari o'rtacha darajada bo’lgan individlarni
saqlaydi;
5) o’zgarmas muhit sharoitida harakat qiladi.
|
a – 5; b – 3; d – 2
|
a – 3; b – 4; d – 2
|
a – 4; b – 5; d – 2
|
a – 1; b – 3; d – 2
|
3
|
|
Allopatrik (a) simpatrik (b) turlarning
turlaming paydo bo’lishi haqida to’g’ri fikrlarni
aniqlang.
|
a-Hindomalay biogeografik viloyatida Gibbon
va Habashiston biogeografik viloyatda
gorillaning uchrashi;
b- Lanao ko’lida 18 ta baliq turining paydo
bo’lishi
|
a-qirg’ovullarning yapon kenja turlarining
paydo bo’lishi;
b-Amudaryoda soxta kurakburun balig’ining
uchrashi;
|
a-yonsuzar qisqichbaqasining 250 ta yangi
turlarining kelib chiqishi;
b-keng burunli maymunlarning Janubiy
Amerikada uchrab tor burunli maymunlarning
Afrikada uchrashi
|
a-Lanao ko’lida yonsuzar qisqichbaqasining
bitta ajdod turidan bir nechta turlarining paydo
bo’lishi,
b- Avstraliyada hashaki tovuqlarning va
Hindomalay biogeografik viloyatda bankiv
tovuqlarning uchrashi
|
3
|
|
Proterozoy → paleozoy → mezozoy
eralari ketma-ketligida yuz bergan
aromorfozlar to‘g‘ri berilgan javobni
aniqlang.
|
halqali chuvalchanglar tip vakillarining
paydo bolishi, dastlabki bosh skeletsizlar kenja
tipining paydo bo’lishi → zamburug’larning
paydo bo’lishi → yo’ldoshli sutemizuvchilar kenja
sinf vakillarining paydo bo’lishi
|
ochiq urug’li o‘simliklarning paydo bolishi,
suyakli baliqlar sinfining kelib chiqishi →
dastlabki bosh skeletsizlar kenja tipining paydo
bolishi → jag‘siz qalqondor baliqlarning paydo
bolishi
|
yoldoshli sutemizuvchilar kenja sinf
vakillarining paydo bolishi → dastlabki bosh
skeletsizlar kenja tipining paydo bolishi →
tuproq dastlabki quruqlikdagi o‘simliklarning
paydo bo’lishi
|
suvda hamda quruqlikda yashovchilar
sinfining dastlabki turlarini vujudga kelishi →
tuproqdagi dastlabki quruqlik o‘simliklarining
paydo bolishi → dastlabki bosh skeletsizlar
kenja tipining paydo bolishi
|
3
|
|
Biokimyoviy evolyutsiya bosqichlari va
ularga mos jarayonlarni muvofiqlashtiring.
A) biologik evolyutsiya;
B) kimyoviy evolyutsiya.
1) atmosferada ozon ekranining hosil bo‘lishi;
2) atmosferaning kislorod bilan bo‘yishi;
3) abiogen usulda. hosil bo‘lgan organik
moddalar uchun raqobatning susayishi;
4) ATF va fermentlarning abiogen usulda
sintezi;
5) koatservatlarda membrananing hosil bo‘lishi;
6) ATF va fermentlarning biogen usulda
sintezi;
7) koatservatlarda bo‘linish xususiyatining
paydo bo'lishi;
8) protobiontlarning paydo bo‘lishi.
|
A - 2, 3, 6; В - 4, 7, 8
|
A - 2, 5, 6; В - 3, 4, 8
|
A - 1, 3, 4; В - 5 , 6, 8
|
A - 4, 5, 8; В - 2, 3, 6
|
3
|
|
Qirg'ovullarning yettisoy, murg'ob, yapon kabi
kenja turlarining paydo bo'lishi (a), tur
doirasida yangi populyatsiyalarning paydo
bo'lishi (b) qanday jarayonlarni aks ettiradi?
|
a-mikroevolyutsiya; b-mikroevolyutsiya
|
a-divergensiya; b-konvergensiya
|
a-mikroevolyutsiya; b-makroevolyutsiya
|
a-makroevolyutsiya; b-makroevolyutsiya
|
3
|
|
Ulmurtqali hayvonlarning qon aylanish sistemasidagi evolutsion ozgarishlar haqidagi togri javobni belgilang:
a)boshskeletsizlarda qon aylanish sistemasi soda,yuragi bolmaydi;b)lansetnikda qon aylanish sistemasi ochiq,qon katta va kichik qon aylanish doirasida harakatlanadi;d)baliqlarda qon buyrak,taloqda ishlab chiqariladi;e)lansetnikdan farq qilib,baliqlarda jabra arteriyalari kapillarlarga tarmoqlanmagan;f)umurtqalilarning quruqlikka chiqishi,nafas olishning opka orqali amalga oshishi qon aylanishini ozgarishiga sabab boldi;j)suvda hamda quruqlikda yashovchilarda qon taloq,jigar,suyak komigida ishlab chiqariladi;k)sudralib yuruvchilarda qon suyak komigi va jigarda ishlab chiqaradi.
|
a,d,f,j
|
a,b,d,k
|
b,d,j,k
|
a,b,j,k
|
3
|
|
Gomologik organlar guruhini aniqlang?
1) No‘xatning gajaklari, 2)kaktusning tikanlari
3) Zirkning tikanlari, 4)akatsiyaning tikani
5) Atirgulning tikanlari,
6) Marvarid gulning ildizpoyasi
|
1,2,3
|
1,4,6
|
5,6
|
2,4,5
|
3
|
|
Quyidagi hayvonlardan qaysi biri tirik qazilma deyiladi? 1)Latimerya 2) Lansetnik3)Dodo 4)Teropsid 5)
Arxeoptriks 6)Stegotsefal
|
1
|
4,5
|
2,6
|
3,4,5
|
3
|
|
Dissimilatsiya jarayonida 2.5 molekula glyukoza parchalanadi.Sintezlangan ATF(a) va hosil bo’lgan CO2(b) miqdorini toping.
|
a-95;b-15
|
a-105;b-12
|
a-100;b-14
|
a-90;b-6
|
3
|
