Мустақил иш объектлари Самарқанд ва Сурхондарё вилоятлари ҳисобланади

Мустақил иш объектлари Самарқанд ва Сурхондарё вилоятлари ҳисобланади

1. 
   АҲОЛИ СТАТИСТИКАСИ (1-11-иловаларга қаранг)
   

1. Аҳоли сони ва таркиби статистикаси

Аҳолини сони йил давомида ўзгариб туради. Шунинг учун йил боши ва охирига аҳоли сони ҳисобланади.Ана шу ҳисобга олиш ва олдин ўтказилган аҳоли рўйхати маълумотларига статистик ишлов бериш асосида ҳар йили ҳисоб-китоб қилиш йўли билан бутун мамлакатдаги ва айрим вилоят, туман ҳамда шаҳар ва қишлоқ аҳолисининг йил охиридаги умумий сони қуйидагича аниқланади:


A₁  A₀  ( A_tug'  A_o'l )  ( A_kel  A_ket ),



tug '
бу ерда: А₀ - аҳолининг йил бошидаги сони; _A - жорий йилда

туғилганлар сони;
^Ao'l

• 
  жорий йилда ўлганлар сони;
  

^Akel
- жорий йилда

келганлар сони;
^Aket

• 
  жорий йилда кетганлар сони.
  

Аҳолининг ўртача сонини аниқлашда турлича методлардан фойдаланиш мумкин.

1. 
   Агар аҳоли сони фақатгина йилнинг боши ва охирида келтирилган бўлса, у ҳолда аҳолининг ўртача сони оддий арифметик формула ёрдамида ҳисобланади:
   

_{А } А₀  А₁
2
бу ерда: А - аҳолининг ўртача сони; А₀ - аҳолининг йил бошидаги сони; А₁ - аҳолининг йил охиридаги сони.
Юқоридаги оддий арифметик формула ёрдамида Самарқанд ва Сурхондарё вилоятларининг 2010-2019 йилларга ўртача доимий аҳоли сонини аниқлаймиз:

Самарқанд 2010
_{А } ^{А0  А1} _ 3119  3270,8 _{ 3194,9}

2 2
.......

Самарқанд 2019
_{А } ^{А0  А1} _ 3798,9  3877,4 _{ 3838,15}

2 2

Сурхондарё 2010
_{А } А₀  А_{1 } 2075  2175,1 _{ 2125,05}

2 2
.......

Сурхондарё 2019
_{А } А₀  А_{1 } 2569,9  2629,1 _{ 2599,5}

2 2

1. расм. 2010-2019 йилларда Самарқанд ва Сурхондарё вилоятларининг

доимий ўртача йиллик аҳоли сони, минг киши
1-расмдан кўриниб турибдики 2010 йилда Самарқанд вилоятининг доимий ўртача йиллик аҳоли сони 3194,9 минг кишини ташкил этган. 2019 йилда эса 3838,2 минг кишини ташкил қилиб, 2019 йилда 2010 йилга нисбатан 643,25 минг кишига ошганини кўришимиз мумкин. Сурхондарё вилоятида эса 474,45 минг кишига ошган.

2. 
   Агар аҳоли сони бир йил ичидаги ойлар бошида тенг интервалларда келтирилган бўлса, у ҳолда аҳолининг ўртача сони ўртача хронологик формула ёрдамида ҳисобланади:
   

¹ А  А  А ... ¹ А
_{А } ² 1 2 3 ² n
n  1
Самарқанд ва Сурхондарё вилоятининг 2010-2019 йилларга доимий ўртача йиллик аҳоли сонини ҳисоблаймиз:
Самарқанд вилояти
¹  3119 3270,8  3326,2  3380,9  3445,6  3514,8  3583,9  3651,7  3720,1 3798,9  ¹  3877,4

А  ²

Сурхондарё вилояти

111
²  3519,1

¹  2075 2175,1  2218,9  2260,6  2308,3  2358,3  2411,5  2462,3  2514,2  2569,9  ¹  2629,1
А  ^{2 2}  2363,1

111
Самарқанд вилоятининг 2010-2019 йиллардаги доимий ўртача аҳоли сони 3519,1 минг кишини ташкил қилган бўлса, ушбу кўрсаткич Сурхондарё вилоятида 2363,1 минг кишини ташкил қилган.

2. 
   Аҳолини табиий ва механик ҳаракатини аниқлаш
   
3. 
   Аҳоли табиий ҳаракатини ифодаловчи абсолют ва нисбий кўрсаткичлар: туғилиши, вафот этиши, табиий ўсиш, никоҳ қуриш ва ажралиши каби кўрсаткичларни аниқлаш
   
4. 
   Аҳоли миграцияси турлари. Аҳоли миграциясининг абсолют ва нисбий кўрсаткичларини аниқланг
   

Аҳолининг ҳаракати кўрсаткичлари мазмунан бир-биридан фарқ қилувчи икки гуруҳ кўрсаткичларини ўз ичига олади.
Биринчи гуруҳга аҳолининг табиий ҳаракатини, туғилиши ва ўлишини, никоҳдан ўтганлар ва ажралганлар сонини, иккинчи гуруҳга эса аҳолининг миграциясини тавсифловчи кўрсаткичлар киради (1-жадвал).

Аҳоли ҳаракати кўрсаткичлари

1-жадвал

№	Кўрсаткичлар	Ҳисоблаш таркиби			Изоҳлар
I. Табиий ҳаракат кўрсаткичлари
1.	Туғилиш коэффициенти ( ^Kt )	Atug ' 1000 Kt  А				A -туғилганлар сони tug '  -аҳолининг ўртача сони
2.	Ўлиш коэффициенти( ^Ko' ^)	K  Ao'l 1000 o' А				^Ao'l -ўлганлар сони
3.	Мутлоқ табиий ўзгариши ( TO' )	TO'  Atug'  Ao'l
4.	Табиий ўзгариши коэффициенти ( ^Kto' )	^Kto' ^	( Atug '  Ao'l ) 1000			ёки Kto'  Kt  Ko'
			А
5.	Махсус туғилиш коэффициенти ( Kmt )	K  Atug ' .1000 mt А				А’-15-49 ёшдаги аёлларнинг ўртача сони
6.	Махсус, 1 ёшгача болалар ўлими коэффициенти ( Kbo' )	K  ˜1000 bo' 2 N  1 N 3 ^13 ^0				m-жорий йилда туғилганлар сонидан 1 ёшгача ўлганлар сони; ^N0 ^ва^N1^-ўтган^ва^жорий^йилдатуғилганлар сони
II. Механик ҳаракат кўрсаткичлари
7.	Келганлар коэффициенти ( K kel )	K  KEL 1000 kel А					KEL -мазкур аҳоли пунктига домий яшаш учун келган аҳоли сони
8.	Кетганлар коэффициенти( K ket )	K  KET 1000 ket А					^KET- мазкур аҳоли пунктидан бошқа аҳоли пунктига доимий яшаш учун кетганлар сони
9.	Механик ўзгариши коэффициенти( Kmo ' )	^Kmo' ^		(KEL  KET ) 100			0
				А			^ёки^Kmo' ^^Kkel ^^Kket
10.	Мутлоқ механик ўзгариши ( MO' )	MO' KEL  KET

Туғилиш коэффициети қуйдагича ҳисобланади:

Самарқанд 2010 йил учун K
_ ^A_{tug '} ^{ 1000} _ 75213 1000 _{ 23,5 %}

t
0
_А 3194900
……

Самарқанд 2019 йил учун K
_ ^A_{tug '} ^1000 _ 1006561000 _{ 26,2 %0}

^t А ^3838150

Сурхондарё 2010 йил учун K
_ ^A_{tug '} ^1000 _ 511031000 _{ 24,05 %0}

^t А ^2125050
……

Сурхондарё 2019 йил учун K
_ ^A_{tug '} ^1000 _ 726801000 _{ 27,96 %0}

^t А ^2599500

Ўлим коэффициети қуйдагича ҳисобланади:

^{Самарқанд 2010 йил учун} K
_ A_o'l 1000 _ 142621000 _{ 4,5 %0}

.......
o' _А
3194900

^{Самарқанд 2019 йил учун} K
_ A_o'l 1000 _ 164441000 _{ 4,3 %0}

o' _А
3194900

^{Сурхондарё 2010 йил учун} K
_ A_o'l 1000 _ 84461000 _{ 3,97 %0}

.......
o' _А
2125050

^{Сурхондарё 2019 йил учун} K
_ A_o'l 1000 _ 105441000 _{ 4,06 %0}

o' _А
2125050

Мутлоқ табиий ўзгариш қуйидагича аниқланади:

Самарқанд 2010 йил учун
........
Самарқанд 2019 йил учун
TO' A_tug'  A_o'l


TO' A_tug'  A_o'l
 7521314262  60591 ^киши

 10065616444  84212 ^киши

Сурхондарё 2010 йил учун
........
Сурхондарё 2019 йил учун
TO' A_tug'  A_o'l


TO' A_tug'  A_o'l
 51103 8446  42657 ^киши

 7268010544  62136 ^киши

Табиий ўзгариш коэффициенти қуйидагича аниқланади:

^{Самарқанд 2010 йил учун} K
_ ^{( A}_tug' ^{ A}_o'l ^{) 1000} _ (75213 14262) 1000 _{ 19,1}

%₀

.........
to' _А
3194,9

^{Самарқанд 2019 йил учун} K
_ ^{( A}_tug' ^{ A}_o'l ^{) 1000} _ (100656 16444) 1000 _{ 21,9}

to' _А
%₀
3838,15

^{Сурхондарё 2010 йил учун} K
_ ^{( A}_tug' ^{ A}_o'l ^{) 1000} _ (51103 8446) 1000 _{ 20,1}

%₀
.........
to' _А
2125,5

^{Сурхондарё 2019 йил учун} K
_ ^{( A}_tug' ^{ A}_o'l ^{) 1000} _ (72680 10544) 1000 _{ 23,9}

to' _А
%₀