Мустақил иш объектлари Самарқанд ва Сурхондарё вилоятлари ҳисобланади

Меҳнат ресурслари сонини ҳисоблаб таҳлил қилинг

Меҳнат ресурслари- меҳнатга лаёқатли ёшдаги меҳнатга лаёқатли аҳоли ҳамда меҳнатга лаёқатли ёшдан кичик ва катта ёшдаги ишлаётган шахслар.
Меҳнатга қобилиятли ёшдаги меҳнатга лаёқатли аҳоли (МЛА) сони қуйидаги формула орқали ҳисобланади:
^{МЛА = Э}(16-60) ^{+ Х}(16-55) ^{- Н}ог ^{- П}и^{,
бу ерда, Э} (16-60) ^{– 16 ёшдан 60 ёшгача бўлган эркаклар сони;
Х}(16-55) ^{– 16 ёшдан 55 ёшгача бўлган хотин-қизлар сони;
Н}ог ^{– меҳнатга қобилиятли ёшдаги ишламаётган I ва II гуруҳ ногиронлари} сони;
^Пи ^{– ёшига кўра имтиёзли шартларда пенсия олаётган меҳнатга} қобилиятли ёшдаги ишламаётган пенсионерлар сони.
Меҳнат ресурслари (МР) сони қуйидаги формула орқали ҳисобланади:

МР = МЛА + ИЎП,

бу ерда, МР – меҳнат ресурслари сони;
МЛА – меҳнатга қобилиятли ёшдаги меҳнатга лаёқатли аҳоли сони;
ИЎП – ишлаётган ўсмирлар ва пенсионерлар сони.
Меҳнат ресурслари сони (МР) = иқтисодий фаол аҳоли сони + иқтисодий нофаол аҳоли сони

3. Иқтисодиётда банд бўлганларнинг вилоят (шаҳар) ҳудудлари бўйича тақсимланишини статистик таҳлил қилинг

Иш билан банд бўлганлар:
а) ёлланиб ишлаётганлар, шу жумладан ишларни тўлиқ бўлмаган иш вақти мобайнида ёки уйда иш ҳақи олиб бажараётган, шунингдек ҳақ тўланадиган бошқа ишга, шу жумладан вақтинчалик ишга эга бўлган фуқаролар;
б) касаллик, таътил, қайта тайёргарлик, малака ошириш, ишлаб чиқаришнинг тўхтаб туриши туфайли, шунингдек қонун ҳужжатларига мувофиқ вақтинчалик ишда бўлмаган ходим учун иш жойи сақланиб қоладиган бошқа ҳолларда иш жойида вақтинчалик бўлмаган фуқаролар;
в) ўзини мустақил равишда иш билан таъминловчи фуқаролар, тадбиркорлар, шу жумладан юридик шахс бўлмасдан тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчи тадбиркорлар, кооперативлар аъзолари, фермерлар,
шахсий ёрдамчи ва деҳқон хўжаликларида меҳнат билан банд бўлганлар, бевосита мол етиштирувчилар, чорвачилик ва бошқа қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштирувчилар ва сотувчилар, шунингдек кўрсатиб ўтилган фуқаролар тоифаларининг ишлаб чиқаришда қатнашадиган оила аъзолари;
г) Қуролли кучларда, Миллий хавфсизлик хизмати ҳамда ички ишлар органлари ва қўшинларида ҳарбий хизматни, шунингдек муқобил хизматни ўтаётган фуқаролар;
д) жамоат бирлашмаларида ва диний ташкилотларда ишлаётган, ўз фаолиятини қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга ошираётган фуқаролар.

2.3.1-жадвал 2010-2018 йилларда Самарқанд вилояти иқтисодиётида банд аҳоли сони

динамикаси (минг киши)

Йиллар	Иқтисодиётда банд аҳоли сони, минг киши	Абсолют қўшимча ўсиш, минг киши		Ўсиш ёки камайиш суръати, %			Қўшимча ўсиш (камайиш) суръати, %		1 % қўшимча ўсиш (камайиш)нинг абсолют қиймати, минг киши
		Базисли усул ( уi  y0 )	Занжир- симон ( уi  yi 1 )		Базисли усул ( ^у^i100) у0	Занжирсимон ( ^у^i100) ^уi1	Базисли усул ( уi 100 100) у0	Занжир- симон ( ^у^i^^100100) ^уi1	( уi  yi 1) уi 100 ^yi 1	Занжирси- мон усул ^уi1 100
А	1	2	3		4	5	6=4-100	7=5-100	8=3:7	9=1:100
2010	1229,9	-	-		-	-	-	-	-	-
2011	1269,8	39,9	39,9		103,2	103,2	3,2	3,2	12,3	12,7
2012	1314,4	84,5	44,6		106,9	103,5	6,9	3,5	12,7	13,1
2013	1357,3	127,4	42,9		110,4	103,3	10,4	3,3	13,1	13,6
2014	1402,5	172,6	45,2		114,0	103,3	14,0	3,3	13,6	14,0
2015	1443,9	214	41,4		117,4	103,0	17,4	3,0	14,0	14,4
2016	1485,1	255,2	41,2		120,7	102,9	20,7	2,9	14,4	14,9
2017	1523,1	293,2	38		123,8	102,6	23,8	2,6	14,9	15,2
2018	1463,3	233,4	-59,8		119,0	96,1	19,0	-3,9	15,2	14,6

Самарқанд вилояти иқтисодиётида банд аҳоли сони динамикасини таҳлил қиладиган бўлсак, 2010 йилда 1229,9 минг кишини ташкил қилган бўлса, 2018 йилга келиб ушбу кўрсаткич 1463,3 минг кишини ташкил қилмоқда. 2010 йилга нисбатан 2018 йилда абсолют қўшимча ўзгариши 233,4 минг кишини ташкил қилган. Ушбу даврда ўзгариш суръати эса, 119,0 фоизга ошганини кўришимиз мумкин. Ўрганилаётган даврда занжирсин усулда ҳисоблаганда 2018 йилда 2017 йилга нисбатан 59,8 минг кишига камайган. Яъни, қўшимча ўзгариш суръати 3,9 фоизга камайганлигини кўришимиз мумкин (2.3.1- жадвал).

2.3.2-жадвал 2010-2018 йилларда Сурхондарё вилояти иқтисодиётида банд аҳоли сони

динамикаси (минг киши)

Йиллар	Иқтисодиётда банд аҳоли сони, минг киши	Абсолют қўшимча ўсиш, минг киши		Ўсиш ёки камайиш суръати, %			Қўшимча ўсиш (камайиш) суръати, %			1 % қўшимча ўсиш (камайиш)нинг абсолют қиймати, минг киши
		Базисли усул ( уi  y0 )	Занжир- симон ( уi  yi 1 )	Базисли усул (^у^i100) у0	Занжирсимон ( ^у^i100) ^уi1	Базисли усул ( уi 100 100) у0		Занжир- симон ( уi 100 100) ^уi1	( уi  yi 1) уi 100 ^yi 1		Занжирси- мон усул ^уi1 100
А	1	2	3	4	5	6=4-100		7=5-100	8=3:7		9=1:100
2010	784,4	-	-	-	-	-		-	-		-
2011	817,7	33,3	33,3	104,2	104,2	4,2		4,2	7,8		8,2
2012	843	58,6	25,3	107,5	103,1	7,5		3,1	8,2		8,4
2013	871,2	86,8	28,2	111,1	103,3	11,1		3,3	8,4		8,7
2014	901,5	117,1	30,3	114,9	103,5	14,9		3,5	8,7		9,0
2015	930,8	146,4	29,3	118,7	103,3	18,7		3,3	9,0		9,3
2016	961,5	177,1	30,7	122,6	103,3	22,6		3,3	9,3		9,6
2017	991,7	207,3	30,2	126,4	103,1	26,4		3,1	9,6		9,9
2018	984	199,6	-7,7	125,4	99,2	25,4		-0,8	9,9		9,8

Сурхондарё вилояти иқтисодиётида банд аҳоли сони динамикасини таҳлил қиладиган бўлсак, 2010 йилда 784,4 минг кишини ташкил қилган бўлса, 2018 йилга келиб ушбу кўрсаткич 984,0 минг кишини ташкил қилмоқда. 2010 йилга нисбатан 2018 йилда абсолют қўшимча ўзгариши 199,6 минг кишини ташкил қилган. Ушбу даврда ўзгариш суръати эса, 125,4 фоизга ошганини кўришимиз мумкин. Ўрганилаётган даврда занжирсин усулда ҳисоблаганда 2018 йилда 2017 йилга нисбатан 7,7 минг кишига камайган. Яъни, қўшимча ўзгариш суръати 0,8 фоизга камайганлигини кўришимиз мумкин.

4.