Mustamlaka imperiyalarining qulashi edi


Download 43.98 Kb.
bet9/11
Sana15.06.2023
Hajmi43.98 Kb.
#1477030
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Iroqning urushdan keyingi tarixi ham keltiriladi . Monarxiya agʻdarilgandan soʻng (1958) hokimiyat bir necha bor harbiy rejimlardan Arab Sotsialistik Uygʻonish partiyasiga (qisqartirilgan nomi — PASV, arabcha — «Baas») oʻtdi. Bu partiya aholining keng qatlamlarini - ziyolilar va harbiylardan tortib dehqonlar, mayda hunarmandlar, ishchilargacha - birlashdi va bir vaqtning o'zida bir qator arab mamlakatlarida mavjud edi. 1979 yilda S. Husayn Baas partiyasi va shtatda hokimiyat tepasiga keldi, u o'z qo'lida prezident, hukumat boshlig'i va qurolli kuchlar oliy qo'mondoni lavozimlarini jamladi. S.Husaynning mustabid ichki siyosati qoʻshni davlatlarga qarshi bosqinchilik harakatlari bilan uygʻunlashdi. 1980-yillarda Iroq Eronga qarshi urush olib bordi, 1990-yilda esa Quvaytga harbiy bosqin uyushtirdi. 2003-yilda AQSH va Britaniya qoʻshinlarining harbiy amaliyoti natijasida S.Husayn rejimi agʻdarildi.
Jazoirda bir necha o'n yillar davomida "milliy qadriyatlar va islom doirasida sotsializm qurish" siyosati olib borildi. Banklar, yirik sanoat, transport, elektr stansiyalari davlat qoʻliga oʻtdi. Shu bilan birga, o'rta va kichik xususiy kapitalning pozitsiyalari saqlanib qoldi. Yerning salmoqli qismi milliylashtirilib, dehqon kooperativlariga berildi. Davlat iqtisodiyotining samarasizligi qisman neft daromadlari hisobiga qoplandi. Ammo 1980-yillarda mamlakatda vaziyat yomonlashdi, oziq-ovqat muammosi paydo bo'ldi. Bu muxolifat kuchlarining noroziliklari va chiqishlariga sabab bo'ldi. 1988 yil noyabr oyida hukmron Milliy ozodlik fronti partiyasi xuddi shu nomdagi jamoat tashkilotiga aylantirildi. Yangi konstitutsiyaga muvofiq, sotsialistik va demokratik partiyalardan tortib fundamentalistik ("islomning dastlabki me'yorlari"ga qaytish tarafdori)gacha bo'lgan turli ko'rinishdagi siyosiy partiyalar yaratila boshlandi. 1990-1991 yillarda. Mahalliy va keyinroq parlament saylovlarida fundamentalist partiya bo‘lgan Islomiy Najot fronti ko‘pchilik ovozlarni qo‘lga kiritdi. Uning hokimiyatga kelishining oldini olish uchun mamlakat rahbariyati ovoz berishning navbatdagi bosqichini bekor qildi. Keyingi yillarda mamlakatdagi vaziyat keskinligicha qoldi.
XXI asrning birinchi o'n yilliklarida. arab dunyosi mamlakatlaridagi ichki qarama-qarshiliklar yangi burilish nuqtalariga olib keldi. Shunday qilib, 2011 yil boshida Tunis va Misrda siyosiy inqirozlar yuzaga keldi va bu mamlakatlarni bir necha o'n yillar davomida boshqargan prezidentlarning iste'foga chiqishi bilan yakunlandi. Liviyada M. Qaddafiy hukmronligiga qarshi chiqqan muxolifat esa qurolli to'qnashuvga aylandi. Joriy yilning mart oyida Liviyada xalqaro harbiy operatsiya mamlakat poytaxtiga raketa hujumlari bilan boshlangan edi.

Download 43.98 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling