I.M.Sheller: "Inson - tabiiy odam hayvondir. U hayvonot olamidan rivojlanmagan, balki hayvon bo'lgan, mavjud va shunday bo'lib qoladi". I.M. Sheller:" Inson - tabiiy odam hayvondir. U hayvonot olamidan rivojlanmagan, balki hayvon bo‘lib kelgan, mavjud va shunday bo‘lib qoladi."Ammo, odam bilan hayvonot olamining qolgan qismi o‘rtasida muhim farq bor. Bu farq insonda ruhning mavjudligi bilan bog‘liq. ." Hayvonlar yashash muhiti bilan cheklangan, inson ruhi esa atrof-muhit cheklovlarini yengib, ochiq dunyoga kirib, uni dunyo sifatida aniq anglaydi.
Jaloliddin Rumiyning “Komil inson” haqidagi qarashlari ancha yuksak darajada, majoziy usulda bayon etilishi va ahli sunnat e'tiqodiga muvofiq kelishi bilan boshqa ta'limotlardan farqli tomonlari ko‘zga tashlanadi. Komil inson deganda, Rumiy birinchi navbatda payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalomni tushunadi va ularni o‘z asarlarida targ‘ib qiladi. Shuningdek, u komil inson bo‘lish mezonini ham Muhammad alayhissalomga qanchalik ergashish nisbatiga qarab belgilaydi. Qolaversa, komillikka eltuvchi amaliy xatti-harakatlar, mezoniy, ahloqiy tushunchalar asosan Qur'on va hadislarda ko‘rsatilgan amaliy ko‘rsatmalarga rioya qilishlik bilan baholanadi.
|
I.M.Sheller: "Inson - tabiiy odam hayvondir. U hayvonot olamidan rivojlanmagan, balki hayvon bo'lgan, mavjud va shunday bo'lib qoladi". Biroq, odam va hayvonot olamining qolgan qismi o'rtasida muhim farq bor. Bu farq insonda ruhning mavjudligi bilan bog'liq. ". Hayvonlar o'z muhiti bilan chegaralanadi, inson ruhi esa atrof-muhit cheklovlarini yengib, uni dunyo sifatida anglab, ochiq dunyoga chiqadi.
Mavlono Rumiy va uning merosini ilmiy tadqiq qilishda hamma vaqt uning serqirra shaxs ekanligini yodda tutish lozim. Negaki, bu zot birinchidan, insonni komillikka eltuvchi ahloqiy sifatlarni eng ko‘p tarannum etgan mutasavvuf sifatida mashhur bo‘lsa, ikkinchidan, qanchadan-qancha muridu-shogirdlarni tarbiyalab kamolga yetgazgan tariqat shayxi va murshidi komili hamdir. Uchinchidan, o‘z davrida shariat ilmining peshvosi sifatida faoliyat yuritgan zabardast ulamo hamdir. To‘rtinchidan, uning “Masnaviy” asarini Buyuk Qur'onning she'riy tafsiri ekanligidan juda yaxshi xabardormiz.
|
