Mustaqil ish angren universiteti

TARBIYADA MILLIY UDUM VA
ODATLAR
•
Mehnatsevarlik, yerga mehr qo`yish, dehqonchilik, kasbga ixlos, mehmondo`stlik, 
mehr-shafqatlilik, odamgarchilik, ota-onaga hurmat, aka-uka, opa-singil, 
qarindosh-urug‘lar o`rtasidagi mehr oqibatlilik, peshona terisi evaziga topilgan rizq-
nasibaga qanoat qilib yashash, oila, bola-chaqaga vafo sadoqatlilik, lafz xalollik, 
xojatbarorlik, yetim-yesir, beva-bechoralarga muruvvatlilik xalqimizga xos odatdir. 
•
Ajdodlarimiz xalolu-pok, kishi haqidan xazar qiluvchi, vujudlari xalollik bilan 
yo`g‘rilgan kishilar bo`lgan. Ular bu odatlarimiz farzandlari, nabirilari yon-atrofdagi 
yosh yalanglarga ham ustalik bilan singdira olganliklarini bilamiz. O`zbek xalqi 
o`zining ruxiy qiyofasi, milliy xususiyati, milliy xulq-atvori, milliy tuyg‘usi, mijozi, 
didi, ta’bi bilan boshqa millatlardan ajralib turadi. O`zbekm millatining sezgisi, 
idroki, xotirasi, tafakkuri saloxiyatning ma’lum yo`nalishiga qaratilganligi, extiyoji va 
qiziqishi, milliy ongi o`ziga xos betakror xususiyatga ega. Milliy ruxiyatning tarkibiy 
qismlari nimalardan iborat milliy xususiyat-muayyan millat fazilatlarining o`ziga xos 
xislarlari majmuasidan iborat. 
•
Milliy xususiyat o`z ichiga irodaviy sifatlar (Mustaqillik, intizomlilik, samimiylik, 
xaqqoniylik. insonparvarlik va x.k.) qamrab oladi. 
6 

---

Tarbiya o`z o`zini tarbiyalash va qayta tarbiyalsh. 
• Bolada o`z-o`zini tarbiyalashga ehtiyoj, ya’ni kishida o`z ustida 
ongli, batartib ishlashga ehtiyoj paydo bo`lgandagina tarbiya 
jarayoni samarali bo`lishi mumkin. Bu ish shaxsning jamiyat 
talablariga va shaxsiy rivojlanish rejasi talablariga javob 
beradigan xususiyatlarini shakllantirishga qaratilgan. 
•
Bolalarda o`z-o`zini tarbiyalash jarayoni maktab va 
oiladagi butun tarbiyaviy ishning ta`siri ostida ro`y beradi. Bola 
tarbiya jarayonining ham ob’yektiv ham sub’yektivdir. Shu 
kababli o`zini o`zi tarbiyalash, o`z ustida faol ish olib 
borayotgan bir paytda o`z kamchiliklarni anglash, ularni o`z 
shaxsidagi afzalliklari va kamchiliklar bilan kiyoslash, 
Axloqidagi xarakteridagi nuksonlarni tuzatish istagi, shaxs 
kamolotidagi zarur bosqichdir. 

---

Tarbiya o`z o`zini tarbiyalash va qayta 
tarbiyalsh. 
• Olimlarning ta’kidlashicha (V.G.Dragunova, A.I.Kavalev, 
A.N.Kochetov, L.I.Ruvinskiy) o`z-o`zini tarbiyalash elementlari 
bog‘cha yoshidayoq ko`rinadi (to`g‘ri so`zlash, gigiyena 
qoidalariga rioya qilish, kun tartibini saqlash...) 
•
O`quvchilar o`z-o`zini tarbiyalash rejsini tuzishdan avval 
o`z xulq atvori va xarakterining qaysi tomonlarini qaysi 
tomonlari ustida ishlash lozim bo`lsa, anna shu tomonlarini 
o`qituvchi yordamida aniqlab olishi lozim. 
•
O`z-o`zini tarbiyalash metodlari: shaxsiy majburiyatlar, o`z 
ishi haqida hisobot, o`z xatti-xarakatlarini taxlil qilish, o`z-
o`zini nazorat qilish, o`z-o`ziga baho berish. 

---

Tarbiya o`z o`zini tarbiyalash va qayta 
tarbiyalsh. 
• Tarbiya metodlaridan unumli 
foydalanish shuningdek 
o`qituvchilarning pedagogik 
maxoratiga, o`quvchilar
psixologiyasini yahshi 
bilishiga, bola yashayotgan 
qonqret pedagogik 
vaziyatning tabiati bilan 
qanchalik hisoblashishiga ham 
bog‘liq.