Mustaqil ish Fan: Molekulyar Biotexnologiya Mavzu: Bakteriya plazmidlari va mobil genetik elementlar

Shu bilan birga avtonom plazmid bir hujayradan ikkinchisiga hujayra qobig‘i va membranasining teshiklaridan o‘ta oladi. Plazmidlar tarkibi, asosan, antibiotik yoki zaharli toksin parchalovchi ferment sintez qiladigan genlardan iborat. Shu tufayli plazmidlar bakteriya, achitqi va zamburug‘larning antibiotik va zaharli toksinlarga chidamliligini ta’minlaydi.

• Shu bilan birga avtonom plazmid bir hujayradan ikkinchisiga hujayra qobig‘i va membranasining teshiklaridan o‘ta oladi. Plazmidlar tarkibi, asosan, antibiotik yoki zaharli toksin parchalovchi ferment sintez qiladigan genlardan iborat. Shu tufayli plazmidlar bakteriya, achitqi va zamburug‘larning antibiotik va zaharli toksinlarga chidamliligini ta’minlaydi.

Mobil genetik elementlar - birinchi marta Barbara Makklintok tomonidan aniqlangan. U genlarni o'tkazish hodisasini va harakatlanuvchi lokuslarni boshqarish elementlari deb atadi. Transpozonlar yoki mobil elementlar bir nechta xususiyatlar bilan tavsiflanadi:

• Mobil genetik elementlar - birinchi marta Barbara Makklintok tomonidan aniqlangan. U genlarni o'tkazish hodisasini va harakatlanuvchi lokuslarni boshqarish elementlari deb atadi. Transpozonlar yoki mobil elementlar bir nechta xususiyatlar bilan tavsiflanadi:
• ular bir saytdan boshqasiga o'tkazilishi mumkin.
• ularning ma'lum bir hududga kirishi yaqin genlarning faolligini o'zgartiradi.
• Boshqarish elementlarining yo'qolishi o'zgaruvchan lokusning barqaror lokusga aylanishiga olib keladi
• Deletsiya, translokatsiya, transpozitsiya, inversiya va xromosomalarning parchalanishi nazorat elementlarini o'z ichiga olgan hududlarda sodir bo'ladi.

Prokariotlarda harakatlanuvchi elementlarning 3 turi ma'lum. IS elementlari, transpozonlar va ba'zi bakteriofaglar. Bular ham strukturaviy, ham tartibga soluvchi genlarda mutatsiyaga olib keladi. Mobil elementlarning siljishi turli xil o'zgarishlarga olib kelishi mumkin. Harakatlanuvchi element genga kirib, eksonni birlashtirib, unga zarar etkazishi mumkin. Bu vaqtda gen oqsil kodlash funktsiyasini yo'qotadi. 

• Prokariotlarda harakatlanuvchi elementlarning 3 turi ma'lum. IS elementlari, transpozonlar va ba'zi bakteriofaglar. Bular ham strukturaviy, ham tartibga soluvchi genlarda mutatsiyaga olib keladi. Mobil elementlarning siljishi turli xil o'zgarishlarga olib kelishi mumkin. Harakatlanuvchi element genga kirib, eksonni birlashtirib, unga zarar etkazishi mumkin. Bu vaqtda gen oqsil kodlash funktsiyasini yo'qotadi.