Mustaqil ish ionlovchi nurlar va ularning xususiyatlari

Tirik to’qimaning nurlanishi natijasida, xuddi boshqa muhitlardagi kabi, energiya yutiladi va to’qimalarning qo’zg’alishi va nurlangan modda atomlarining ionlashuvi kuzatiladi. Odam organizmining asosiy qismini suv tashkil etganligi uchun, birinchi navbatda xujayradagi suvlar nurlarni o’ziga biriktirib oladi, oqibatda suv molekulasi ionlashib kimyoviy nuqtai-nazardan yuqori aktivlikka ega bo’lgan OH- va H+ turkumidagi ozod radikallarni hosil qiladi. Keyinchalik esa bu birikmalar zanjirli katalitik reaksiyalarga kirishadi (bu radikallar asosan hujayra oqsillarini oksidlaydi). Bu esa suvning radiolizlanish mahsulotlari orqali qiyosiy (bilvosita) ta‘siri demakdir. Ionlantiruvchi nurlarning bevosita ta‘siri oqsil molekulalarini parchalanishini yuzaga keltirib, juda ham mustahkam bo’lmagan oqsil bog’larini uzib yuborishi, oqsil radikallarini uzilib chiqishi va boshqa denaturatsion o’zgarishlarni keltirib chiqarishi mumkin.

Keyinchalik birinchi jarayonda hosil bo’lgan mahsulotlar ta‘sirida hujayralarda hayotning biologik qonuniga bo’ysunuvchi funksional o’zgarishlar sodir bo’ladi va hujayra yoki to’qima o’ladi.

Keyinchalik birinchi jarayonda hosil bo’lgan mahsulotlar ta‘sirida hujayralarda hayotning biologik qonuniga bo’ysunuvchi funksional o’zgarishlar sodir bo’ladi va hujayra yoki to’qima o’ladi.

Hujayralardagi eng muhim o’zgarishlar:

A) hujayraning bo’linish mexanizmi va nurlangan hujayraning xromosom apparatining shikastlanishi

B) hujayraning qayta tiklanishi va tabaqalanishi jarayonlarini to’sib qo’yadi

V) hujayradagi proliferatsiya jarayonini bog’laydi va keyinchalik to’qimaning fiziologik regeneratsiyasini izdan chiqaradi.

Ionlantiruvchi nurlanishlarning ta‘siridan yuzaga keladigan shikastlanish va uning samarasi eng avval nurlarning dozasiga va bu nurlarning organizmga ta‘sir etish samarasi yiliga 0,5 3v (50 ber yil-1) va undan ortiq dozada ta‘siri surunkaliravishda kuzatiladigan bo’lsa u holda ionlantiruvchi nurlarning surunkali ta‘sirida har qanday dozada bo’lsa ham ularning stoxastik ta‘sirini kutish mumkin.