Mustaqil ish mavzu: beruniyning “hindiston” asarida geografik omillar va geosiyosat bajardi: Norqulov F. Tekshirdi: Samadov A

3.2 Abu Rayhon Beruniyning asarlariga vatanimizda berilayotgan e’tibor

Beruniyning oʻz vatani Oʻzbeksitonda ham uning ijodiga katga eʼtibor berib kelinmoqda. H. M. Abdullayev, I. M. Moʻminov, V. Yu. Zohidov, Ya. Gʻ. Gʻulomov, U. Karimov, S. A. Bulgakov kabi atoqli olimlarimiz Beruniy faoliyati haqida qator risola, asarlar yaratdilar. Toshkentda unga bagʻishlangan qator xalqaro ilmiy konferensiyalar oʻtkazildi. Birinchi bor Beruniyning “Qadimgi yodgorliklar”, “Hindiston”, “Masʼud qonuni”, “Geodeziya”, Saydona” kabi asosiy asarlarini oʻz ichiga oluvchi koʻp tomli saylanma asarlari oʻzbek va rus tillarida Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi tomonidan nashr etildi. Koʻchalar, institutlarga uning nomi berilgan. Fan sohasida Beruniy nomiga davlat mukofoti taʼsis etilgan.

Xulosa

Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, Bеruniy “Hindiston” asari ayrim qismlarining muhokama qilinishi, bu asarda kеlgusida Hindiston tabiati va geografiyasi sohasida ilmiy tadqiqotlar olib borish uchun imkoniyat yaratuvchi nihoyatda qiziqarli va kеng ma›lumotlar mujassamlangan dеb hisoblashga asos bеradi. Yana shu narsa diqqatga sazovorki, bu asar, birinchidan,siyosiy, tarixiy va qiyosiy-tarixiy grammatika hamda ijtimoiy tilshunoslik nuqtai nazaridan, jumladan, tilshunoslikning toponimika, palеografiya, etimologiya, tеrminologiya, mifologiya kabi sohalari bo‘yicha, shuningdеk, fonologiya, morfologiya va boshqa rеjalarda kеlgusida o‘rganilishi mumkin.Abu Rayhon Beruniyning “Hindiston” asari tarixiy siyosiy ahamiyatga ega bo’lib unda juda muhim bo’lgan tarixiy ma’lumotlar keltirilgan. Bu esa geosiyosiy munosabatlarda muhim sanaladi.

Adabiyotlar

1. Pirmat Shermuhamedov. "Dahoning tugʻilishi yoxud Abu Rayhon Beruniy qismati".Toshkent

2. Beruniy. Tanlangan asarlar. II tom. Hindiston. T. «Fan», 1965. A.Rasulov,Yu.Hakimjonov,G’.Jalolov tarjimasi. 538b.

3. Beruniy –O’rta asrning buyuk olimi. To’plam. T. «Fan», 1950.

4. A.Irisov. Abu Rayhon Beruniyning «Hindiston» asari. Beruniy. Tanlangan asarlar. II tom. T. «Fan», 1965.

5. Beruniy. Sbornik statey k 1000 -letiyu so dnya rojdeniya. T. «Fan», 1973, 1-205b. (Kitobda: I.Mo’minov, A.K.Arends, M.Usmonov, V.Erman, B.Ahmedov, P.Bulgakov, U.Karimov, A.Sharipov, B. Rozenfeld va boshlarning maqolalari.)