MUSTAQIL ISH
MAVZU:BILISH MA’NAVIY KAMOLOT OMILI
MAVZU:BILISH INSON MA’NAVIY KAMOLOTI OMILI - REJA:
- BILISH HAQIDA TUSHUNCHA
- BILISHGA FALSAFIY QARASH
- BILISH BOSQICHLARI
- BILISH DARAJALARI
BILISH - Bilish – olamning inson ongida aks etish jarayoni .
- Bilish nazariyasi gnoseologiya – bilishning mohiyati, qonuniyatlari to’g’risidagi ta’limot.
- Bilish nazariyasini mohiyati:
- 1. Obektiv olam inson ongi, xohish irodasiga bog’liq bo’lmagan holda mavjud. Ayni vaqtda obyektiv olam inson bilimlarining manbai.
- 2. Inson o’z ongi bilan olam va uning rivojlanishi qonunlarini bila oladi.
BILISH MUAMMOSINING FALSAFADA QO’YLISHI - DEMOKRIT-yunon faylasufi (mil.avv. 460-370-yillar).
- Olamni bilish va haqiqatga erishish mumkun degan.
- ARISTOTEL – yunon faylasufi (mil.avv.384-322-yillar)
- Tabiat- bilish va his qilish manbai. Sezgi ayrim narsalarni his etadi taffakur narsalarning ummumiy tomonlarini idrok etadi.
- ABU NASR FAROBIY-(873-950-YILLAR)
- Inson barcha bilimlarni tashqi olamdan oladi, u sezgi idrok, xotira, mantiqiy taffakur orqali voqelikni biladi.
FRENSIS BEKON – ingiliz faylasufi (1561-1626-yillar) Olamni bilish mumkun. Bilish sezgidan boshlanadi. Bilish manbai- tajriba. Olim “Yangi organon” asarida bilishning induktiv metodini ishlab chiqqan. BILISH BOSQICHLARI - Xissiy bilish (jonli mushohada) Xissiy bilish narsa – voqea, hodisalarning inson ongida bevosita aks etish jarayoni.
- Xissiy bilish shakllari: SEZGI, IDROK, TASAVVUR
- Aqliy (mantiqiy) bilish - narsa, hodisalar mohiyati, aloqa munosabatlarini bilish.
- Aqliy (mantiqiy) bilish shakillari:
- TUSHUNCHA
- HUKM (mushohada)
- XULOSA
- Intuitiv bilish - g’ayriuushuriy bilish, to’satdan bilish.
BILISH TARKIBI - BILISH SUBYEKTI (bilish harakatining sohibi , shaxs)
- BILISH OBYEKTI (subyektning bilish faoliyati yo’naltirilgan narsa, hodisa, jarayon)
- BILIM (bilish natijasi)
- Ilmiy bilimlar hosil qilishdangina iborat emas, balki bilish jarayonida hosil qilingan bilimlar vositasida insonning barkamolligiga intilish, tabiat va jamiyatni insoniylashtirish, tabiiy va ijtimoiy garmoniyaga erishishdir. Fan - fan uchun emas, balki inson manfaatlari uchun xizmat qilishi lozim. Inson ilmiy bilimlar vositasida ma’naviy barkomolikka erisha borgani sari ilm- fan qadriyat sifatida e’zozlana boshlaydi . Fanning har tomonlama rivojlanishi bilan turli ilm soxalarining hamkorligi kuchayadi , butun ilmiy jamoalar bilish subekti , yangi ilmiy kashfiyotlar ijodkoriga aylanadilar.
BILISHNING PREDMETI - Subektning bilish faoliyati qamrab olgan bilish obektining ayrim soxalari va tomonlaridir . Faning organish soxasi tobora konkretlashib boradi . Tabiatshunoslik fanlarini bilish predmetiga qarab botanika , zoologiya, geografiya , ixtiologiya va boshqa sohalari vujudga kelgandir. Tadqiqot predmeti fanlarni bir- biridan farqlashga imkon beradigan muhim belgidir .
BILISH INSONING OLAMGA FAOL MUNOSABATI - Olamni va o’z – o’zini anglash.
- Faoliyatni rejalashtirish va amalga oshrish
- Oldin ko’rish bashorat qilish.
- Bilish natijasi bilim. Bilim 3ta shaklda nomoyon bo’ladi:
- Faoliyat ko’nikmasi
- Axborot
- Bilim, ilmiy – nazariy bilim.
ILMIY BILISH DARAJALARI - Ilmiy bilish - ummumiy bilishning darajasi. Unda emperik bilish, metodlari, kuzatish, tajriba, tasvirlash o’lchov va h.k.
Nazariy bilish – ilmiy bilishning yuqori darajasi, narsalar mohiyatini tushuntiradi. Nazariy bilish metodlari: tarixiylik va mantiqiylik, konkretlik va abstraktlik modellashtirish. ILMIY BILISH SHAKILLARI: - ILMIY BILISH SHAKILLARI:
- Ilmiy dalil
- Ilmiy muammo
- Ilmiy taxmin
- Ilmiy qonun
- Ilmiy nazariya
- Ilmiy kashfiyot
- Ilmiy bashorat
E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT
Do'stlaringiz bilan baham: |
