Mustaqil ish mavzu: O`zbekistonda parlament tizimi va undagi isloxotlar Yo'ldosheva Diyoraxon Iqtisodiy jurnalistika

Parlament quyi palatasi tarkibida keyingi vaqtlarda amalga oshirilgan tuzilmaviy o‘zgarishlar to‘g‘risida so‘zlab bersangiz.
— Mamlakatimiz Prezidenti tomonidan oldimizga qo‘yilgan vazifalarni amalga oshirish ishimizga muayyan tuzilmaviy-institutsional o‘zgartirishlar kiritishni taqozo etdi. Shu bois aniq yo‘nalishlar bo‘yicha Oliy Majlis Qonunchilik palatasi faoliyati samaradorligi kuchayishini ta’minlashi kerak bo‘lgan yangi tarmoq bo‘linmalari shakllantirildi. Jumladan, quyi palata tarkibida Fuqarolarning sog‘lig‘ini saqlash masalalari qo‘mitasi tuzildi. Ushbu qo‘mitaning faoliyati uning a’zolari ishini bevosita joylarda yo‘lga qo‘yish ustuvorligini hisobga olgan holda tashkil etilib, qo‘mita tomonidan Jizzax viloyati va Toshkent shahrining barcha tumanida tibbiyot sohasida amalga oshirilayotgan ishlar holati o‘rganildi. Umumlashtirilgan ma’lumotlar asosida huquqni qo‘llash amaliyotini yaxshilashga doir tavsiyalar ishlab chiqildi.
Prezidentimiz taklifiga binoan, Oliy Majlis huzurida Qonunchilik muammolari va parlament tadqiqotlari instituti tashkil etildi. Institut tomonidan eng yaxshi xalqaro tajribalarni tahlil qilish asosida 25 ta qonun loyihasiga, Oliy Majlis palatalari Kengashlarining 5 ta qaroriga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari va qarorlarining 9 ta loyihasiga taklif va tavsiyalar tayyorlandi. Mazkur institut hozirgi kunda mamlakatimiz parlamenti faoliyati samarali kechishiga o‘zining munosib hissasini qo‘shmoqda.
Shuni ta’kidlash kerakki, Oliy Majlis huzurida sud sohasidagi islohotlarni amalga oshirishga, yoshlarni, ayollarni va oila institutini qo‘llab-quvvatlashga ko‘maklashishi lozim bo‘lgan yangi kollegial organlar shakllantirildi. Jumladan, Oliy Majlis huzurida o‘z faoliyatining yo‘nalishlari bo‘yicha Sud hokimiyati mustaqilligini ta’minlashga ko‘maklashuvchi komissiya hamda bevosita Qonunchilik palatasida Oila va ayollar masalalari bo‘yicha komissiya hamda Yoshlar masalalari bo‘yicha komissiya shakllantirildi. Ular bugun faol ish olib bormoqda.
Qonunchilik palatasida faoliyat ko‘rsatayotgan Axborot va kommunikatsiya texnologiyalari masalalari qo‘mitasi negizida uning vazifalari doirasiga innovatsiyalarni joriy etishga ko‘maklashish masalalarini kiritgan holda, yangi qo‘mita — Innovatsion rivojlanish, axborot siyosati va axborot texnologiyalari masalalari qo‘mitasi tuzildi va bu zamonaviy jamiyat uchun g‘oyat ahamiyatli sektorlarda deputatlar faoliyati samaradorligini yuksaltirish imkonini berdi.
— Mamlakatimiz Prezidenti davlat organlari faoliyatiga zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish masalasiga katta e’tibor qaratmoqda. Parlamentning quyi palatasida bu yo‘nalish qanday rivojlanmoqda?
— Parlament deputatlari ijtimoiy tarmoqlarda o‘z shaxsiy sahifalarini ochishi to‘g‘risidagi Prezident taklifining amalga oshirilishi natijasida hozirgi vaqtda ijtimoiy tarmoqlarda parlament vakillarining faolligi bo‘yicha O‘zbekiston o‘rtacha jahon ko‘rsatkichlaridan ancha yuqorilab ketdi. Bu, xususan, BMT tomonidan tayyorlanadigan Ye-parliament World Report xalqaro sharhida ham qayd etib o‘tildi.
Bugungi kunga kelib, Qonunchilik palatasining barcha deputatlari “Facebook” ijtimoiy tarmog‘ida shaxsiy sahifalarini ochdi. Ular tomonidan har kuni turli elektron OAV va tarmoq resurslarida jamoatchilik e’tiborini tortuvchi dolzarb masalalar bo‘yicha 200 dan ziyod axborot materiallari joylashtirilmoqda, jamoatchilik fikrini shakllantirish, ishonchli ijtimoiy-siyosiy axborotni aholiga yetkazish borasida tizimli ishlar olib borilayotir.
“Facebook”dagi shaxsiy sahifalarida, shuningdek, Qonunchilik palatasining rasmiy veb-saytida barcha fuqarolar uchun ochiq bo‘lgan “deputatning virtual qabulxonasi” xizmatidan foydalanish deputatlarning o‘z saylovchilari bilan aloqalari sifatini va tezkorligini, ular faoliyatining shaffofligi va hisobdorligi darajasini jiddiy tarzda oshirdi. Qonunchilik palatasi deputatlariga elektron murojaatlar yo‘llashni tashkil etish qulay bo‘lishi uchun fuqarolarning elektron murojaatlarini qayta ishlashni soddalashtirish va avtomatlashtirish imkonini beradigan maxsus mobil ilova ishlab chiqildi.
Shuni alohida ta’kidlash kerakki, mamlakatimiz Prezidentining tashabbusiga binoan, fuqarolarning jamoaviy elektron murojaatlari bo‘yicha “Meningfikrim.uz” veb-portali yaratilib, ishga tushirildi. Mazkur portal mamlakatimizda jamoatchilik muhokamalarining eng ommabop maydoniga aylanmoqda. O‘tgan to‘rt oy mobaynida portalga fuqarolarning tashabbuslari bilan bog‘liq 1132 ta murojaat kelib tushdi, 14138 ta sharh qoldirildi, 74 ta tashabbus ovoz berish bosqichida turibdi.
Quyi palatada qonun loyihalarining muhokamasi kundan-kunga qiziqarli, fraksiyalararo bahs-munozaralar tarzida, konstruktiv ruhda kechayotganini alohida ta’kidlab o‘tish zarur. Fuqarolarimiz bular haqida ommaviy axborot vositalari, jumladan, televideniye va radiodasturlar orqali muntazam tanishib borish imkoniga ega bo‘lmoqdalar. Nokamtarlik bo‘lsa ham shuni aytib o‘tish kerakki, Qonunchilik palatasining internetdagi veb-sayti eng o‘qishli va keng o‘quvchilar auditoriyasiga ega manbaga aylangan bo‘lib, fuqarolarimiz palatadagi qizg‘in jarayonlarni, qo‘mitalar faoliyatini, muhokama etilayotgan qonunlar haqidagi ma’lumotlarni bevosita kuzatib bormoqda. Diqqatga sazovor jihati shundaki, ijtimoiy muhim ahamiyatga molik qonun loyihalari, albatta, jamoatchilik muhokamasiga qo‘yilmoqda.
Umuman olganda, Oliy Majlis bo‘yicha “elektron parlament” kompleks dasturi qabul qilinib, amalga oshirilmoqda. Ushbu dasturni bajarish elektron ovoz berishning yangilangan hamda elektron hujjat aylanishining ixtisoslashtirilgan tizimlarini joriy etishni, foydalanuvchilarning parlament Qonunchilik palatasi fraksiyalari va qo‘mitalari yig‘ilishlarining hujjatlari, videomateriallaridan foydalanishini ta’minlaydi.
— Suhbatimiz yakunida deputatlik faoliyatining istiqbollari to‘g‘risida ham to‘xtalib o‘tsangiz. Siz ushbu sohada nimalarga va qaysi ustuvor yo‘nalishlarga e’tibor qaratgan bo‘lardingiz?
— Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning islohotchilik irodasi ila ilgari surilgan keng ko‘lamli rejalari va loyihalarining ro‘yobi, shubhasiz, mamlakatimizni yangi, yanada yuqori darajadagi rivojlanish bosqichiga olib chiqadi, xalqimiz turmush farovonligi oshishiga xizmat qiladi. Jamiyatimizda qaror topgan barcha ijtimoiy kuchlarni O‘zbekistonni rivojlangan demokratik davlat sifatida qaror toptirish haqidagi buyuk g‘oya atrofida jipslantirmay turib, taraqqiyotimizda yuksak maqsadlarga erishib bo‘lmaydi. Hech shubhasiz, bunday sharoitlarda jamiyatda ishchanlik, yaratuvchanlik muhitini shakllantirish, islohotlarni ro‘yobga chiqarish uchun zarur huquqiy maydon yaratish, parlament nazorati tadbirlari salohiyatidan jamiyat manfaatlari yo‘lida samarali foydalanishda parlamentning, boshqa siyosiy institutlarning roli ortib boraveradi.
Mamlakat Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan taklif etilgan siyosiy yo‘l to‘g‘ri, o‘z vaqtida belgilanganligiga va bundan boshqa yo‘l yo‘q ekanligiga parlamentning ishonchi komil. Biz amalga oshirilayotgan islohotlarning zarurligiga va misli ko‘rilmagan natijalarga erishishimiz muqarrarligiga qat’iy ishonamiz. Shu tufayli ham mamlakatimiz Prezidentining davlat hamda jamiyatning barqaror rivojlanishini ta’minlashga qaratilgan faoliyatini bundan buyon ham siyosiy nuqtai nazardan qat’iy qo‘llab-quvvatlaymiz. Bunday hamjihatlik faqat siyosiy bayonotlarda va rasmiy harakatlardagina ifodalanib qolmay, balki fuqarolarning manfaatlarini amalda ro‘yobga chiqarish va himoya qilish, aholi farovonligini yuksaltirish, tinchlik-xotirjamlikni ta’minlashda parlamentning, deputatlarning bevosita ishtiroki orqali amalga oshiriladi.
Ayonki, milliy davlatchiligimizning taraqqiyoti, o‘z davrida mamlakatimizda parlamentarizm tizimi jiddiy rivojlanishiga ham turtki bo‘ldi. Mustaqillik yillarida O‘zbekiston parlamenti kamol topdi, mustahkam oyoqqa turdi va kelajakka dadil boqmoqda. Hozirgi vaqtda parlament sezilarli kuch va nufuzga, xalq orasida obro‘-e’tibor va ishonchga sazovor bo‘lmoqda. Ushbu salohiyatdan va milliy parlamentarizm tizimining vakolatlaridan xalq farovonligini yuksaltirish, davlatchilikni mustahkamlash, beqiyos Vatanimizni yanada rivojlantirish yo‘lida samarali foydalanish zarur va shartdir. Deputatlik korpusi bu ishga tayyor va hozirgi shiddatli sotsial-iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy o‘zgarishlar davrida Prezidentimiz tomonidan qo‘yilgan yuksak vazifalarning amalga oshirilishini ta’minlashga qat’iy bel bog‘lagan.