Mustaqil ish Mavzu: Personal motivatsiyasi va mehnatga haq to’lash tizimi Bajardi: Yo’ldasheva Z

Yaponiya tajribasi. Yapon an’anasi

Yapon tizimining o‘ziga xos xususiyati — mashhur "umrbod yollanish"dir. Bunda xodim o‘quv yurtini tamom- lagandan keyin tashkilotga ishga kirgach, uni butun mehnat hayoti mobaynida tark etmaydi. Inson resurslarini bosh- qarishning butun tizimi mazkur tamoyilga buysundirilgan. Masalan, mehnatga haq to‘lash tizimi shunday tuziladiki, xodim oladigan daromadning anchagina qismi kompaniyadagi ish stajiga bog‘liqdir va har yili muayyan miqdorda ortib boradi.

Mehnatga haq to‘lash.

Maosh uch elementdan iborat:

Asosiy to‘lov

Ko‘p miqdorli qo‘shimcha to‘lovlar

Bonuslar

Ish haqi tizimi

An’anaviy yoshiga stajiga qarab ish haqi to’lanishi

Ish bilan band kishining jami daromadi quyidagilardan tashkil topadi:

- Asosiy maosh(bazis stavka)-40-50%

• Mukofatlar va rejadagi hamda rejadan tashqari ustama haqlar – 15-30%
• Ijtimoiy ehtiyojlarga qo’shimcha to’lovlar – 15-40%

Tajribani rejalashtirish:

1- bosqich – turli bo’linmalarda 2- yil ishlash;

2- bosqich – bir funksional bo’linmada 4-5 yil ishlash;

3- bosqich – navbatdagi lavozimga tayinlash, 1 yil ishlash va uzil kesil martaba rejasini tuzish

Staj

6 yil

10 yil

15 yil

25 yil

Ishchilar

3 klass

2 klass

1 klass yuqori klass

Bazis stavkasining tarkibi quyidagicha aniqlanadi:

— 20 %li ma’lumot darajasi bilan;

— 20 %li staj bilan;

— javobgarlikning 20 %li hajmi bilan;

— mustaqil qarorlaming 10 % И zarurligi bilan;

— 10 %li ruhiy zo‘riqishlar bilan;

— 5 %li mehnat sharoitlar bilan;

— 5 %li mehnat xavfsizligi bilan.

Motivatsiya. Jamoaviy motivatsiyaning ustunligi. Hozir mehnat — pul keyin. Yaxshi bajarilgan ishdan qoniqish, uy- joy hisobiga zayomlar berish. Qo‘pol xatti-harakat uchun jamoadan chiqarish.

Personalni baholash. Taijimai hoi va shaxsiy ishni o‘iganish. Yozma vazifalami bajarish. Og‘zaki imtihonlar, suhbatlashuv, so‘rov, bilimlarni sinash (test). "Xizmatlar yodda tutiladi, xatolar yozib olinadi".

0 ‘qitish. Majburiy o‘qish — 9 yil. Xotirani rivojlantirish (minglab ierogliflar — 300 rang). Yaponiyada esa bitta band xodim uchun AQSHga nisbatan uch-to‘rt barobar mablag‘ ko‘p sarf etiladi. Har bir mehnat qiluvchi yapon ta’lim olish uchun haftasiga shaxsiy vaqtining 8 soatini sarf etadi. Yaponiyada "egiluvchan" xodimga asosiy e’tibor qaratiladi. Maktab 12 yil — 240 o‘quv soati bilan. Mehnatsevarlik va tirishqoqlikni rivojlantirish. Matsusita: «Iqtidorli odamlardagi buyuk qobiliyatlami rivojlantirish». Bolalar bog‘chasidan to universitetgacha qattiq imtihonlar. Universitet diplomi muvaffaqiyatli karyera. Kadrlarni joylashtirish, personalni umurbod yollash. Har uch-besh yilda doimiy rotatsiya va lavozimlami o‘zgartirish. «Katta-kichik» ierarxiyasi, ijtimoiy- psixologik tadqiqotlar asosida shaxslararo munosabatlarni tashkil etish. Butun personal yagona tom ostida bo‘lgan kichik kompaniyalarga yo‘naltirilganlik.