Mustaqil ish mavzu: Qiyshiq egilishda kuchlanish va deformatsiya bajardi

M_x yoki M_y nolga teng bo‘lgan holda, ya’ni to‘g‘ri egilish va bo‘ylama kuch kombinatsiyasida, neytral o‘q egilishidagi neytral o‘qqa 11.8-rasmdagi kabi parallel bo‘ladi.
Absolyut miqdor jihatidan eng katta kuchlanishlar neytral o‘qdan eng uzoqdagi ko‘ndalang kesim burchak nuqtalarida hosil bo‘ladi, hamda ular bir xil ishorali yoki turli ishorali bo‘lishi mumkin. Eng katta siquvchi kuchlanishlar miqdor jihatidan cho‘zuvchi kuchlanishlarga teng emas. Eng katta kuchlanishlar ruxsat etilganiga teng yoki undan kichik bo‘lishi kerak, ya’ni
N ^M _x ^M _y

_ max _
   
(11.10)

F W_x W_y
(11.10) ifoda egilish va cho‘zilish birgalikda ta’sirining mustahkamlik sharti deyiladi. Plastik materiallar uchun eng katta kuchlanishning absolyut miqdorini topib, ularni ruxsat etilgani bilan solishtirish kifoya.
Mo‘rt meteriallar uchun eng katta siquvchi va cho‘zuvchi kuchlanishlarni aniqlab, olingan natijani mustahkamlik shartiga qo‘yish kerak.

11.9-rasm. Balka ko‘ndalang kesimidagi kuchlanishlarni aniqlash.

Misol tariqasida 11.9-rasmda keltirilgan balka ko‘ndalang kesimlarida hosil bo‘luvchi eng katta kuchlanishlarni aniqlashni ko‘raylik. Balka yuqori yarmi egiladi, pastki yarmi esa siqiladi. Egilishni Pcos30^o li kuch, siqilishni esa Psin 30^o li kuch hosil qiladi. Eng katta eguvchi moment

)
Р cos 30^o ( ^𝑙
_{M } cos 30^o _
Р𝑙



_ 2,5
 1,875

max _{4 4 4}
Kesim qarshilik momenti va ko‘ndalang kesim yuzasi quyidagiga
teng:

^{W  bh2 / 6  16302 / 6  2400sm3;} F  1630  480sm²
Eng katta siquvchi kuchlanishlar (balka yuqori tolalarida, kesimda kuchdan chap tomonda) quyidagiga teng:

max
^{ s} max ^{ Ðsin 30o / F  M /W  2500 / 2  480 187500 / 2400 }
 2,6  78,1  80,7kg / sm ² ;
Eng katta cho‘zuvchi kuchlanishlar

_ ch
max
_{ } Р sin 30^o
F
^M max


W_x
 2,6  78,1  75,5kg / sm²

Eguvchi moment va bo‘ylama kuch birgalikda ta’siri vaqtida ko‘ndalang kesim o‘lchamlarini topishning o‘ziga xos xususiyatlari mavjud, ularni misollarda ko‘rib chiqamiz.
11.9-rasmda keltirilgan yog‘och balka ko‘ndalang kesim o‘lchamlarini mustahkamlik shartidan toping. Tomonlar nisbati h/b=2 ga teng. Yog‘och uchun ruxsat etilgan kuchlanish
[ ]_s  []_ch  100kg / sm².
Geometrik xarakteristikalar
W_x  bh ² / 6  4b³ / 6; _{F  bh  2b}²
Mustahkamlik sharti quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi;
_{ } 187500  6kg.sm _ 2500kg _{ 100kg / sm}²
4b³ 4b²
Hosil qilingan kub tenglamani yechishning eng oson usuli tanlash usulidir, ya’ni b ni qiymatini berib, unga mos kuchlanish topiladi.


b  10sm   281,75  6,25  287,5kg / sm²  [ ]
b  15sm   82  5,6  87,6kg / sm² [ ]
b  20sm ^{  35  3,1  38,1kg / sm2  [ ]}

Olingan nuqtalar bo‘yicha   f (b) grafikni chizamiz. (11.10- rasm) va undan 100 kg/sm² ruxsat etilgan kuchlanishga mos keluvchi b kattalikni olamiz.

Ruxsat etilgan kuchlanishga b=14,7–14,8 sm masofa mos kelishi
11.10-rasmda ko‘rinib turibdi. Ko‘ndalang kesim o‘lchamlarini aniqlashda, uni o‘sish tomoniga aniq songacha yaxlitlanadi. Shu sababli tenglama yechimi yetarli darajada aniq.
Shuni qayd etish lozimki, yuqoridagi fikrlash katta bikrlikka ega bo‘lgan sterjenlar uchun o‘rinli. 11.11-rasmda egilish va siqilish
k

birgalikda ta’sir etayotgan balka deformatsiyasining shartli sxemasi tasvirlangan.

11.10-rasm. σ va b orasidagi bog‘lanish diagrammasi.

11.11-rasm. Balka deformatsiyasining shartli sxemasi:

1. 
   egilish va siqilish deformatsiyasi; b) moment ta’siridagi egilish.
   

Egilish deformatsiyasidan balka o‘qi Δ solqilikka ega bo‘ladi va u ^P1 ^{siquvchi kuchdagi qo‘shimcha moment paydo bo‘lishiga sabab} bo‘ladi. Qo‘shimcha moment PΔ ga teng. Agar qo‘shimcha moment

Рl
kattaligi ₂ ga teng (a sxema) va P₁Δ ga teng (b sxema) asosiy moment kattaligi bilan bir xil bo‘lsa, u holda sterjen bikrligi kichik deyiladi. Bunday sterjenlar hisobi uchun kuchlar ta’sirini mustaqillik qonunini qo‘llash mumkin emas va u «Materiallar qarshiligi» kursida ko‘rilmaydigan boshqa alohida usullar bilan hisoblanadi.
XULOSA:

Jiddiy binolarning ko’pgina ishlab chiquvchilari va dizaynerlari xuddi shunday qilishadi. Dastur yaxshi, u juda tez burilish va zaminning asosiy yuklash parametrlarini hisoblashga yordam beradi, lekin mijozga qog’ozda aniq ketma-ket hisob-kitoblar shaklida olingan natijalarning hujjatli dalillarini taqdim etish ham muhimdir.

Kitoblar:
Texnik mexanika (materiallarning mustahkamligi). SPO uchun darslik, Axmetzyanov M.X.. Kitob statik va dinamik ta'sirlar ostida tayoqning mustahkamligi, qattiqligi va barqarorligining asosiy masalalarini o'z ichiga oladi. Oddiy (kesish-siqish, kesish, tekis egilish va ...boshqalar.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT.!!!