Mustaqil ishi mavzu: davlatning ekologik siyosatining shakllanishi. Davlatning tabiatdan foydalanish vazifalari. Bajardi: i-161-19-guruh talabasi boymatov diyorbek. Ilmiy rahbar: professor, I. F. D. Ergashev r. X. 2023 reja

1.2-rasm





2. Ekologik siyosat nima?
Atrof-muhit siyosati shaharlarda ham, mamlakatlarda ham, butun dunyoda taqsimlanadi. Muayyan maqsadlarni belgilash uchun ma'lum normalarni amalga oshirish kerak. Kompaniyalar sohasida biz atrof-muhit siyosatini joriy etishni topamiz ISO 14001 yoki EMAS sertifikatlari Qaysi biri ushbu kompaniyaning atrof-muhitni boshqarish tizimini birlashtirganligini kafolatlaydi. Ushbu ekologik siyosat tabiiy resurslarni tejashga yordam beradigan va barqaror rivojlanishga yordam beradigan atrof-muhitni muhofaza qilishni yaxshilashga qaratilgan. Buni aniq belgilangan maqsadlar va qisqa va uzoq muddatli istiqbollar orqali amalga oshirishga harakat qiladi. Shuni yodda tutingki, uzoq muddatli maqsadlar haqiqatan ham jiddiy o'zgarishlarga yordam beradi. Qisqa muddatli maqsadlar katta maqsadlarga erishish uchun kichik qadamlardir. Bu atrof-muhit masalalarida barcha xodimlarni faol saqlashning bir usuli. Bundan tashqari, ushbu ekologik siyosatni quyidagicha aniqlash mumkin turli xil milliy va xalqaro institutlar tomonidan amalga oshiriladigan turli xil strategiyalar va turli xil atrof-muhit qoidalari qo'llanilishi. Ushbu qoidalarning asosiy maqsadi butun dunyoda mavjud bo'lgan ekologik muammolarni hal qilishdir. Ekologik muammolar, masalan, haddan tashqari ifloslanish, nazoratsiz chiqindilar, tabiiy resurslarning yomonlashuvi, qayta tiklanadigan energiya manbalarini targ'ib qilish, iqlim o'zgarishi ta'sirini kamaytirish va boshqalar. Ushbu ekologik siyosat butun dunyoda qo'llaniladi va unga muvofiq ko'rsatmalar belgilanadi. BMTda ushbu monitoring ko'rsatmalarini o'rnatishga ixtisoslashgan agentlik mavjud. Ushbu ixtisoslashgan organning asosiy vazifasi hokimiyatdir atrof-muhit bilan bog'liq masalalarda xalqaro hamkorlikni rivojlantirish. Asosiy vazifa atrof-muhit sharoitlarini mintaqaviy, milliy darajada baholash va turli xil harakatlar strategiyasini ishlab chiqishdir. Ushbu dasturlardan biri UNEP. Ushbu rejaning ahamiyati o'z ichiga olgan rejadir majburiy xususiyatga ega bo'lgan muayyan maqsadlarni qo'llash imkoniyatiga ega bo'lish uchun ekologik qonun. Ushbu ekologik qonun tabiiy resurslarni yaxshiroq boshqarish va trof-muhitni muhofaza qilish uchun qoidalarni ishlab chiqish va institutlarni mustahkamlash uchun javobgardir. Atrof-muhit ifloslanishi va tabiiy resurslardan noto‘g‘ri foydalanish ishlab chiqarishning rivojlanishiga to‘sqinlik qiladi hamda aholi hayotiga jiddiy xavf soladi. Shu munosabat bilan tabiat muhofazasi bo‘yicha turli xil harakatlar va tashkilotlar vujudga keldi. Iqtisodiy rivojlangan davlatlarning ko‘pchiligida ekologik siyosat yurgizila boshladi. Tabiatni muhofaza qilish borasida qonunlar qabul qilindi, atrof-muhitni qo‘riqlash bo‘yicha davlat tashkilotlari tuzildi. Natijada XX asrning 80-yillaridan boshlab jahonning ayrim mintaqalarida atrof-muhitning ifloslanish darajasi kamaya boshladi. Ammo jahondagi ko‘pchilik davlatlarda ekologik sharoit hamon keskinligicha qolmoqda. Ekologik siyosatni olib borish va amalga oshirish uchun ayrim davlatlarning harakatlari yetarli emas. Buning uchun jahon hamjamiyatining birgalikdagi harakati zarur. BMT tarkibida atrof-muhit muhofazasi bo‘yicha maxsus komissiya faoliyat ko‘rsatmoqda (YUNEP). Bu ishlarni amalga oshirishda O‘zbekiston olimlari ham faol ishtirok etmoqdalar.