Mustaqil ishi Mavzu: O’rnatilgan operatsion tizimlarda semaforlar

Process sinfini tanlangan xossalari. 
EditTime→ Bu xossa yakunlangan jarayonlar bilan boglangan vaqt metkasini 
ajratish imkonini beradi( DataTime tur yordamida). 
Hadle→bu xossa operatsion tizim jarayoniga belgilangan deskriptorni 

---

7 
qaytaradi(intPtr yordamida). .NET ilovasini yaratishda foydali bo‘lishi mumkin. 
Id→ bu xossa mo‘ljallangan jarayonni identifilatoriga (PID) ega bo‘lish 
imkonini beradi.
MachineName→ bu xossa mo‘ljallangan jarayon bajarilayotganda kompyuter 
nomiga ega bo‘lish imkonini beradi.
MainWindowTitle→ bu xossa jarayon bosh oyna sarlavhasiga ega bo‘lish 
imkonini beradi (agar jarayonda bosh oyna bo‘lmasa bo‘sh qatorni qaytaradi). 
Modules→ bu xossa mazkur jarayon ichida yuklangan (*.dll yoki*.exe) 
modullar to‘plamini beruvchi ProcessModuleCollection turlashtirilgan kolleksiyaga 
kira olish imkonini beradi. 
ProcessName→ bu xossa jarayon nomiga ega bo‘lish imkonini beradi . 
Responding→ bu xossa jarayonni foydalanuvchi interfeysi foydalanuvchi 
kirishiga ta’sir qilishini ko‘rsatib beruvchi qiymatni qabul qilish imkonini beradi 
(yoki ayni vaqtda «uchish» holatida bo‘ladi). 
StartTime→ bu xossa jarayon ishga tushganda vaqt qiymatini qabul qilish 
imkonini beradi (Date Time turi kurinishida). 
Threads → bu xossa berilgan jarayondagi bajarilgan oqimlar to‘plamiga ega 
bo‘lish imkonini beradi (Process Thread ob’ektlar kolleksiyasi yordamida namoyon 
bo‘ladi) 
O‘rnatilgan operatsion tizimlar o‘rnatilgan operatsion kompyuter tizimlari 
uchun mo‘ljallangan operatsion tizimlardir. Bunday OTlar ixcham, zahiralardan 
foydalanish nuqtai nazaridan samarali, ishonchli bo‘lishi kerak. Shu bilan birga, 
o‘rnatilmagan kompyuter operatsion tizimlarining ko‘plab foydalanilmaydigan 
funksiyalari maxsus ilovalargi moslashtirilgan holda maxsuslashtiriladi va tashlab 
yuboriladi. Ko‘p hollarda o‘rnatilgan operatsion tizim deganda real vaqt operatsion 
tizimlari tushuniladi, va aksincha real vaqt operatsion tizimi deganda o‘rnatilgan 
operatsion tizim tushuniladi. 
Odatda, o‘rnatilgan operatsion tizim ishlayotgan apparat ta’minot zahiralari 
imkoniyatlari cheklangan bo‘ladi, masalan tezkor xotira qurilmasi (TXQ, RAM-
Random Access Memory) va doimiy xotira qurilmasi (DXQ, ROM – Read Only 

---

8 
Memory). Shuning uchun ham o‘rnatilgan apparat ta’minoti uchun yaratiladigan 
tizimlar nihoyatda maxsuslashtirilgan bo‘ladi, bu esa cheklangan zahiralar tufayli 
(low if compared to non-embedded systems) bunday tizimlar maxsus masalalar yoki 
sohani qamrab oladi. Asosiy (yoki bitta) markaziy protsessorning qayta ishlash 
qudratidan maksimal darajada foydalanish uchun o‘rnatilgan tizim yaratuvchilari 
bunday tizimlarni yozishda ko‘p hollarda Assembler tilidan foydalanadilar. Bu 
samarali mashina tili tezlik va determinizm nuqtai nazaridan qurilmalardan 
maksimal foydalanish imkonini beradi, bu esa o‘rnatilgan operatsion tizimning 
javob berish qobiliyatini maksimallashtiradi. Ammo bu barcha o‘rnatilgan 
operatsion tizimlarning Assembler dasturlash tilida yozilgan ekanini bildirmaydi, 
ko‘plab o‘rnatilgan operatsion tizimlar C va Java kabi tillarda yoziladi. To‘liq 
operatsion tizimlardan farq qilib, o‘rnatilgan operatsion tizimlar ilovalarni 
yuklamaydi va bajarmaydi, bu esa o‘rnatilgan operatsion tizimlarning faqat bitta 
ilova bilan ishlay olishini bildiradi.