Ushbu mehnat faoliyatida – ish qismining kattaligi, ish unumdorligining yuqoriligi, lekin inson asabining turli darajadagi tarangligi bilan xarakterlanadi.
E. Avtomatlashtirilgan mehnat turi fiziologik jihatdan ishchining ishga doimiy tayyorgarligi va yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan bunday noxushliklarni darhol bartaraf etishni taqozo etadi.
Bunday funksional holat «operativ kutish» turli holatlarda ishchining ishga bo‘lgan munosabati, uning tezlik bilan ish ko‘rishi, ishga mas’uliyat bilan yondashishi va boshqa holatlarga bog‘liq.
F. Konveyer mehnat turi.
Ushbu mehnat turining e’tiborli jihati – umumiy ish jarayonining alohida ish turlariga, ketma-ketlikda ish bajarilishiga konveyer tasmasi orqali biron-bir detalning har bir ish joyiga avtomatik tarzda yetkazib berilishini amalga oshiradi.
Bunday mehnat shakli ishchilardan bir maromda va berilgan ish sur’atida ishlashni talab qiladi. Bunda ishchi boshqaradigan ish operatsiyasiga qancha kam vaqt sarflasa, uning mehnat unumdorligi shuncha yuqori bo‘ladi.
Monotoniya – bu konveyer mehnat shaklidan kelib chiqqan salbiy oqibatlardan biri bo‘lib, o‘z navbatida, tez-tez toliqishga va asabiylashishga olib keladi. Buning oqibatida ish jarayonida orqaga ketish kuzatiladi, har kungi asabiylashishlarning qaytarilishi oqibatida parishonxotirlik, mehnat faoliyatining sekinlashishi yuzaga kelib, oqibatda ishchi ishlash qobiliyatining pasayishiga olib keladi. G. Ishlab chiqarish jarayoni (texnologiyani) boshqarish bilan bog‘liq bo‘lgan mehnat shakli.
Inson avtomatlashgan mehnat jarayonida qancha kam ishtirok etsa, uning hissasi shuncha ko‘p bo‘ladi. Bunga fiziologik nuqtayi nazardan qaralsa, ishlab chiqarish jarayonini boshqarish ikkita asosiy shaklga bo‘linadi:
Birinchisida masofadan turib boshqarish, ya’ni ishchidan tez va faol harakatlanishni talab qilsa,
Ikkinchisi esa kam hollarda harakatlanishni taqozo etadi. Boshqarishning birinchi shaklida ishchi faqat bir operatsiyaga emas, balki boshqa jarayonlarga ham e’tiborini qaratishi talab etiladi,
Do'stlaringiz bilan baham: |
