Mustaqil o’rganuvchilar uchun amaliy qo’llanma Oltinsoy 2015

Mavzu: O’nlik sanoq sistemasidan boshqa sanoq sistemasiga o’tish.
1-misol 13₁₀ →?₂
1 3 2
1 2 6 2
1 6 3 2
0 2 1
1

Javob: 13₁₀ →1101₂

2-misol 121₁₀ →?₈

121. 
     8
     

120 15 8
1 8 1
7
Javob: 121₁₀ → 171₈

3-misol
125₁₀→?₁₆

125 16
112 7
^D= 13

125₁₀→7D₁₆

_{Topshiriqlarni bajaring.}
1. O'nlik sanoq sistemasida berilgan sonlarni ikkilik, sakkizlik, o’n oltilik sanoq sistemasiga o'tkazing.

a) 19 b) 24 c) 87

d) 123 e) 217

Mavzu: Boshqa sanoq sistemasidan o’nlik sanoq sistemasiga o’tish.

1-misol 1011₂→?_{10 (asosidagi indeks shu sanoq sistemasini bildiradi)}

Yechish 1∙2³+0∙2²+1∙2¹+1∙2⁰=8+0+2+1=11
Javob: 1011₂→11₁₀
K elib chiqish tartibi 1011₂→?₁₀ dan
R aqamlar soni 4 ta bittaga kamaytirilib borilib nol bo’lguncha davom etadi

1∙2³+0∙2²+1∙2¹+1∙2⁰=8+0+2+1=11

asos darajasiga yoziladi
2-misol 32₈→?₁₀
Yechish: 3∙8¹+2∙8⁰=24+2=26
Javob: 32₈→26₁₀
K elib chiqish tartibi 32₈→?₁₀

R aqamlar soni 2 ta , bittaga kamaytirib bir va yana kamaytirilib nol

Yechish: 3∙8¹+2∙8⁰=24+2=26

Javob: 32₈→26₁₀
3-misol O’n oltilik sanoq sistemasidagi 1EA₁₆→?₁₀ o’nlik sanoq sistemasiga o’tkazing.
Berilgan 1EA₁₆→?₁₀
Yechish: 1∙16²+14∙16¹+10∙16⁰=1∙256+14∙16+10∙1=
=256+224+10=490­­­
Javob: 1EA₁₆→ 490₁₀
Kelib chiqishi
1EA ₁₆→?₁₀
Raqamlar soni 3 ta bitta kamaytirib ikki, va kamaytirib bir, yana kamaytirib nol kabi yoziladi.

Yechish: 1∙16²+14∙16¹+10∙16⁰=1∙256+14∙16+10∙1=

=256+224+10=490­­­ kabi yechiladi.