Mustaqillik arafasida Sovet ittifoqidagi inqirozli holat va uning Oʻzbekistonga taʼsiri

Tergov harakatlari.

Farg‘ona viloyatida ham voqealar paytida Bosh prokuratura, Ichki ishlar vazirligi va SSSR KGB qo‘shma tezkor-
tergov guruhi ish boshladi, unga IIV tergov bo‘limi boshlig‘ining o‘rinbosari boshchilik qildi. SSSR Bosh 
prokuraturasi A. V. Frolov Brigada 16 ta tergov-
tezkor guruhidan iborat bo‘lib, ular tarkibiga 400 dan ortiq huquq-
tartibot idoralari xodimlari, jumladan, Ichki ishlar vazirligi va prokuraturasining 230 ga yaqin tergovchisi kiritilgan.

Oʻzbekiston SSR Kompartiyasi Markaziy Qoʻmitasi komissiyasining maʼlumotlariga koʻra, iyun voqealarida 103 kishi 
halok boʻlgan, ulardan 52 nafari mesxeti turklari, 36 nafari oʻzbeklar, 1011 nafari yaralangan va mayib boʻlgan, 137 
nafar ichki qoʻshin va 110 nafar militsiya xodimi yaralangan, ulardan biri (T .Suvanqulov) vafot etgan; 757 ta turar-joy 
binosi, 27 ta davlat obyekti, 275 ta avtomashina yoqib yuborildi va talon-taroj qilindi.

1990-
yil oxiriga kelib 364 kishi jinoiy javobgarlikka tortildi, 408 kishi maʼmuriy qamoqqa olindi. 1991-yilga kelib 
ommaviy tartibsizliklarda ishtirok etganlik uchun 100 ga yaqin kishi sud tomonidan hukm qilingan, ikki nafari 
(T.Parpiyev va G.Huriyev)
oʻlim jazosiga hukm qilindi. Voqealardan bo‘lib o‘tganidan so‘ng keyingi 5 yil davomida 
jami 250 ta jinoyat ishi sudlarga yuborilgan. 420 nafar shaxsning aybi isbotlangan. 124 nafar shaxsga partiyaviy taʼsir 
koʻrsatishning qatʼiy choralari koʻrildi. Xususan, O‘zbekiston ichki ishlar vaziri U. C
.
Rahimov, 
Farg‘ona viloyati KGB 
boshlig‘i N. G. Leskov, shuningdek, Farg‘ona viloyati IIB boshlig‘i S. Y. Burxonovga nisbatan choralar ko‘rildi.

Natija

Moskva va Toshkent rasmiylari tezda tartibsizliklarni mafiya, Gorbachyovning siyosiy dushmanlari yoki o‘zbek 
millatchilari rejalashtirgan, deb da‘vo qilishdi.

Bu voqealardan keyin mesxeti turklarining asosiy qismi, ya'ni 70 mingga yaqini Ozarbayjonga, qolgan qismi esa 
Rossiyaning turli mintaqalariga (ayniqsa , Krasnodar o'lkasi), Qozog'iston, Qirg'izistonva Ukrainaga yo'l oldi. 
Koʻpchilik buxorolik yahudiylar ham Isroilgaqochib ketishdi
.

---


1994 йилдаги махфий суҳбат:

Сиз собиқ совет тузуми даврида республикангизда Президентликни биринчи бўлиб жорий қилдингиз. 
Биз бу жасоратингизни қадрлаймиз, албатта. Бироқ жуда оғир дамларни бошдан кечиряпсизлар. Бу 
кетишда халқнинг таназзулга юз тутиши аниқ. Шундай экан, энди Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлигига 
кирган давлатлар ичида биринчи бўлиб собиқ Иттифоқни тиклаш ва унга қайтиш, балки буни 
аввалгидай қўшилиш деб атасак ҳам бўлади, ташаббуси билан чиқишингизни хоҳлаймиз. Агар 
шундай қилсангиз халқингиз бошқа республикаларнинг аҳолисидан кўра фаровон ва бахтли ҳаёт 
кечиришига кафолат берамиз. Сизга эса барча имтиёзларимиз сўзсиз муҳайё қилинади.

Мен Ўзбекман. Айтилган гапимни қайтариб олмайман.

Ўзбекистон ўз мустақиллигидан асло воз кечмайди!


1999 йил бошидаги махфий тазйиқ:

Жаноб Президент! Шу йил январь ойи ичида қўлингизга етказиладиган талабларимизни бажарасиз 
деган умиддамиз. Ўзбекистон дунё мусулмон мамлакатлари орасида биринчи бўлиб Халифаликни 
жорий қилиши керак. Агар шундай йўл тутсангиз, яъни Ўзбекистон Ислом давлатига айлантирилса, 
биз бу шарафли ва муқаддас вазифани Сизга топширишга тайёрмиз! Акс ҳолда, бу заминни иккинчи 
Афғонистонга айлантирамиз.

Юртда Ислом дини равнақ топиши учун ўйлаб иш тутинг, жаноб Президент! Ҳаётингизни хатарга 
қўйманг!

Жоним фидо бўлсин бу юртга!