Mustaqillik arafasida Sovet ittifoqidagi inqirozli holat va uning Oʻzbekistonga taʼsiri

Termiz. Hayraton ko‘prigi. SSSR harbiylari Afg‘onistondan chiqarilyapti. 1989 yil
SSSRning parchalanish sabablari
SSSR tarqalib ketganiga 28 yil bo‘lgan bo‘lsa-da, turli tadqiqotchilar, tahlilchilar hanuz bu 
davlatning tarqab ketish sabablarini tahlil qiladilar, tadqiqot olib boradilar. Ularning fikricha, 
SSSRning tarqab ketishiga quyidagi omillar sabab bo‘lgan:
1. Afg‘on urushi
SSSR Afg‘onistonga qo‘shin kiritgandan so‘ng 1970-yillarda o‘zaro munosabatlar biroz iliqlashgan 
G‘arb dunyosi bilan aloqalar yana sovuqlashdi. AQSh boshliq G‘arb davlatlari SSSRga qarshi 
iqtisodiy sanksiyalarni kuchaytirdi, ittifoqdan energoresurslar sotib olish to‘xtatildi. Natijada, SSSR 
iqtisodiyoti juda katta zarar ko‘rdi. Qolaversa, Afg‘onistondagi urushning o‘ziga ham ulkan 
mablag‘ sarflandi. Mamlakatning iqtisodiy ahvoli yomonlashib parokanda bo‘la boshladi.

---

2. Gorbachyov boshlagan «Qayta qurish» islohoti
SSSR rahbarligiga Gorbachyov kelganidan so‘ng u boshlagan «Qayta qurish» islohotlari iqtisodiy 
ko‘rsatkichlar masalasida tobora pastga sho‘ng‘iyotgan mamlakatning ahvolini o‘nglamadi. 
Aksincha, og‘irlashtirdi. Ammo, Gorbachyov o‘zidan oldin o‘tgan rahbarlardan farqli o‘laroq, 
fuqarolar uchun ko‘plab erkinliklar berdi. Ayniqsa, milliy manfaatlar, OAV va so‘z erkinligi 
masalalari ancha ijobiy ko‘rinish oldi va turli millatga mansub odamlarning ongida mustaqillik 
g‘oyalari shakllana bordi. Pirovard natijada,hamma mustaqillikka erishish haqida o‘ylay boshladi
.
3. Qurollanish va kosmosni o‘zlashtirish uchun haddan ko‘p mablag‘ sarflanishi
1950-yillardan boshlab dunyoning yetakchi davlatlari o‘rtasida qurollanish va kosmosni 
o‘zlashtirish masalasida tom ma’noda poyga boshlandi. Bu poygada SSSR eng ko‘p 
mablag‘ sarflagan davlatlardan biri bo‘ldi.
“