Mutaxasisslar Cho’lponning adabiy tanqidiy qarashlari jadidchilik g’oyalari ta’sirida shakllanganini yakdillik bilan ta’kidlaydilar. "Adabiyot nadur?" maqolasi ham bu fikrning to’g’riligini ifodalash uchun yetrali

Ozod Sharafiddinov

Ozod Sharafiddinov hayoti va ijodining o‘rganilishi haqida. XX asr o’ rtalaridan o zbek tanqidchiligiga M.Qo‘shjonov, S.Mamajonov, L .Qayumov, N.Shukurov , N .K arimov, LJ.Normatovlar avlodi kirib keldi. Ozod Sharatiddinov dastlabki taqriz, maqolalari bilanoq ular safining peshqadamlaridan biri ekanini ko‘rsatdi. Bu yangi avlod vakillari I.Sulton, H.Yoqubov kabi tajribali avlod namoyandalari bilan yelkam a-yelka turib, davr adabiytanqidiy muammolarini yechish jarayonida ulg‘ayib bordi. M unaqqidning adabiy-tanqidiy qarashlari, o‘zbek tanqidchiligida tutgan o‘mi atroflicha yoritilgan dastlabki ishlardan biri A.Rasulovmng “Ozod Sharafiddinov”nomli (1980) adabiy portreti bo‘ldi. 2000- yilda u ustozi haqida “Iste’dod va e’tiqod” nomli yangi adabiy portretini e ’lon qildi. Unda jonkuyar tanqidchi, hassos she’rshunos ijodiy qiyofasi umumlashtirib berilgan. Bundan tashqari 0 . Sharafiddinov haqida P.Qodirov, U.Normatov, O.Tog‘ayev, B.Nazarov, T.G'aiurov, M.Sharafiddinova, T.Yo‘!doshev kabi tanqidchilarning mazmundor maqolalarini eslatib o tish o’rinli

O.Sharaftddinovni adabiy jamoatchiiikka tanitgan jiddiy va salmoqli ishi “Lirika haqida mulohazalar” maqolasidir. Maqola lirika haqida 50-yillaming ikkinchi yarmidagi munozarada yalt etib ko‘zga tashlandi. 50-yillaming boshlarida avj oigan “konfliktsizlik nazariyasi” keltirgan oqibatlarni lirik she'rlar misolida ishonarli va ta ’sirli tahlil etgan O.Sharafiddinov timsolida yangi tipdagi o ‘zbek tanqidchisi shakllanib kelayotgani ko‘rindi. Tanqidchilikdagi ayrim biryoqlamaliklar tufayli M.Shayxzoda va Mirtemirdek ulkan shoirlar ijodi chuqur, haqqoniy bahosini olmay kelayotgan edi. Munaqqid navbatdagi ishlarini shu ikki ulkan shoir ijodiga bag‘ishladi. M.Shayxzoda va Mirtemirning O.Sharafiddinov tomonidan yaratilgan adabiy portretlari bu janm ing o'zbek tanqidchiligidagi go‘zal namunalari qatorida turadi.

• O.Sharaftddinovni adabiy jamoatchiiikka tanitgan jiddiy va salmoqli ishi “Lirika haqida mulohazalar” maqolasidir. Maqola lirika haqida 50-yillaming ikkinchi yarmidagi munozarada yalt etib ko‘zga tashlandi. 50-yillaming boshlarida avj oigan “konfliktsizlik nazariyasi” keltirgan oqibatlarni lirik she'rlar misolida ishonarli va ta ’sirli tahlil etgan O.Sharafiddinov timsolida yangi tipdagi o ‘zbek tanqidchisi shakllanib kelayotgani ko‘rindi. Tanqidchilikdagi ayrim biryoqlamaliklar tufayli M.Shayxzoda va Mirtemirdek ulkan shoirlar ijodi chuqur, haqqoniy bahosini olmay kelayotgan edi. Munaqqid navbatdagi ishlarini shu ikki ulkan shoir ijodiga bag‘ishladi. M.Shayxzoda va Mirtemirning O.Sharafiddinov tomonidan yaratilgan adabiy portretlari bu janm ing o'zbek tanqidchiligidagi go‘zal namunalari qatorida turadi.