Mutaxassislik uchun zaruriy jamlanmalar: eksperemental va sohaga oid

Tarkibi “nam” materiallar:
• Markerli ruchkalar (tarkibi spirtli) ranglarning fantastik kolamiga ega. Har bir pero ikki xil o‘lchamli uchga ega bo‘lib, ularni universalligini ta’minlaydi, tiniq ranglar olishning tez va samarali usuli hisoblanadi.
• Akvarel - rang tasvirning eng nozik tasvirlash vositalaridan biri. Qadimdan akvarel o‘zining nafisligi va ranglarning yorqinligi bilan ko‘pgina rassomlami qiziqtirib kelgan, Akvarel lotincha so‘z bo‘lib, «suv bilan suyultirib ishlatiladigan bo‘yoqlar» ma’nosini anglatadi. Akvarel tarkibiga bo‘yoq moddasi (o‘simlik: yoki m a’danlaming mayin qilib yanchilgan kukuni) va biriktiruvchi modda sifatida olcha elimi, glitserin va ozroq asal kiradi. Bular hammasi suvda osongina eriydigan bo‘lgani uchun bo‘yoqqa suv qo‘shib suyultirib ishlatiladi.
Qog‘oz oppoq, yetarli darajada qalin va yuzasi g‘adirbudir bo‘lishi zarur. U agar juda silliq bo‘lsa, sathida ranglar yetarli darajada yotmaydi. Narsa va buyumlar tasvirlarini bo‘yash jarayonida umumiydan xususiyga yoki aksincha, xususiydan umumiyga qarab boriladi, nihoyat ish yaxlitlash bilan yakunlanadi. Akvarel asosan arab yelimi (gummiarabik), glitserin va rangli moybo'yoqdan iborat bo‘lib, tushdan farqli yumshoq ranglar gammasini beradi. Akvarel bo‘yoqlari suv va m o‘yqalam yordamida turli qalinlikdagi chizgilar qog‘ozga tushiriladi. Tonal ranglar hosil qilishda akvarel bo‘yoqlari takroran foydalanish natijasida hosil bo‘Iadi.
11-rasm. Akvarel texnikasida ishlangan model eskizi.
•Akril bo‘yoqlari - bu eng zamonaviy badiiy vositadir. Akril bo‘yog‘ining asosiy tavsifi - ulaming o'zgaruvchanlik imkoniyatining borligidir. Ular jilosiz yoki shaffof bo‘lishlari mumkin, bu esa eskizning nozik bezagini hosil qilish imkonini yaratadi. •Guash - asosi suvdan iborat, shaffof bo‘lmagan suyuqlik bo'lib, tekis rang yotqizish uchun qo‘llaniladi. Tarkibi turlicha bolishiga qaramasdan guash va akril bo‘yoqlari o‘xshash tavsifga ega. Guash bo‘yog‘i akvarel bo‘yog‘ining tamoman aksi bo‘lib, u kabi tiniq, jarangdor tus bermaydi. Ranglari yorug‘likni yutganligi sababli uning tagidagi qog‘oz ko‘rinib, sezilib turmaydi. Tarkibi esa akvarelniki singari - bo‘yoq kukuni va uni bog'lovchi moddalardan iborat. Ammo ular maxsus yog‘och yelimi bilan mo‘tadil nisbatlarda aralashtirilgan bo‘ladi. Guash bo‘yog‘ining yana bir muhim jihati uning oq bo‘yoq bilan aralashtirib ishlatilishidir. Shuning uchun uning ranglari unchalik jarangdorlik kasb etmaydi.
Bo‘yoqni ishlatish uchun m o‘yqalamlar ham maxsus tanlanib olinadi va ular juda yumshoq boMmasligi, bir oz dag‘alroq bo'lishi maqsadga muvofiqdir. Tasvir ishlanadigan sath, ya’ni qog‘oz yoki karton ham silliq bo’lmagani yaxshi. Uning yuzasi iloji boricha elimli qoplama (grunt) bilan ishlov berilgan bo‘lishi zarur. Shunda uning sathiga guash bo‘yog‘ini yaxshi surtish mumkin bo‘ladi. Guash ko‘pincha grafik ishlarni, bezaklami, plakatlami ishlashda va qisman rangtasvirlami bajarishda foydalaniladigan, suv qo‘shib ishlatiladigan, tez quriydigan bo‘yoqdir.
U bilan tasvirlar bajarishning murakkabligi shundaki, bo‘yoq surtilgan paytida to‘q, qurigandan keyin esa ochlashib ko‘rinishidir. Shu jihatini hisobga olib turilmasa ranglar orasidagi muvofiqlikni ushlab turish ancha qiyin kechadi. Buning uchun odatda har bir surtiladigan asosiy ranglar alohida-alohida maxsus idishchalarda tayyorlanib olinib, so‘ng unga bir oz boshqa qo‘shimchalar aralashtirib tasvir ishlanadi. Ranglarni ishlatishda, uning to‘q-ochligi, rang tuslarining qanday topilganini doimo tekshirib, bilib turish uchun bir bo‘lak qog‘ozga tayyorlangan aralashmani surtib aniqlab, so‘ng qo‘llansa maqsadga muvofiq bo‘ladi.
• M ustahkam lovchi sprey - qalam, pastel mellari, ko‘mirli qalam va mumli qalamlami qog‘ozga mustahkamlash va illyustratsiyasini to‘ldirish uchun ishlatiladi.
• Yelimli Sprey - tekislikga hajm va qo‘llaniladi. Undan foydalanish jarayonida ishlash ochiq joyda tavsiya etiladi.