Yer mulkdorlari umuman rentaga ega bo‘lmasliklari mumkin, agar:
Egri taklif chizig‘i egri talab chizig‘idan o‘ngda joylashsa.
Yer solig‘i mavjud bo‘lsa.
Yer uchastkasiga bo‘lgan talab va taklif o‘zaro bir-biri bilan kesishsa.
Yer resurslari taklifi mutloq noelastik.
Quyidagilardan qaysi biri monopoliyani vujudga keltirmaydi
bitta tovar manbai ustidan nazorat
avtorlik huquqi
Litsenziyalar
bozorda ko’pgina orinbosarlari mavjud bo’lgan tovarlarni ishlab chiqarish va sotish
Qizil atirgullar bozori quyidagi bozor turiga kiradi:
monopol bozor
erkin raqobat bozori
monopolistik raqobat bozori
kartel
Mukammal raqobatlachgan bozor bilan monopolistik raqobat bozorining o’xshash jihatlari:
sof monopoliya bozoriga nisbatan talab elastikligi past
narx chekli xarajatdan yuqori bo’ladi
tarmoqqa kirish to’sig’ining mavjud emasligi
bir xil mahsulotlar ishlab chiqariladi
Raqobatlashuvchi firmadan farqli o‘laroq monopolist:
berilgan bozor talabi doirasida maksimal foydani ta’minlaydigan mahsulot ishlab chiqarish hajmi va bahosini tanlay oladi
o‘z foydasini maksimallashtirish maqsadida chekli xarajatlarini chekli daromadga teng holatda ushlab turadi
istagan hajmda mahsulot ishlab chiqaradi va uni xohlagan narxda sota olish imkoniyatiga ega
o‘z mahsulotiga istagan bahoni qo‘ya oladi
Agar monopolist foydani chekli daromad,chekli xarajat,o‘rtacha xarajatlar tengligini ta’minlaganda maksimallashtiradigan bo‘lsaa, u holda iqtisodiy foyda:
nolga teng bo‘ladi
musbat bo‘ladi.
manfiy bo‘ladi.
ham musbat ham manfiy bo‘ladi
Oligopoliya bu:
unchalik ko‘p bo‘lmagan raqobatlashuvchi firmalardir
bir xil turdagi mahsulotlarni ishlab chiqaruvchi katta xajmdagi raqobatlashuvchi firmalar yig‘indisidir
faqat bitta yirik firm
faqat bitta yirik xaridordir
Quyidagilardan qaysi biri tabiiy monopoliya hisoblanadi?
toshkent metropoliteni
ibm – kompaniyasi
“sharq” nashriyoti
opek – xalqaro neft karteli
Do'stlaringiz bilan baham: |
