N. Bozorboyev, X. I. Yusupov, R. A. Narov, A. M. Ilmuradov, V. Rasulov, B. T. Xushnazarov, F. N. Bozorboyev, I. N. Salimova Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi darslik

4.4. Maydonni qurilishga tayyorlash va uni jihozlash 

Maydonni qurilishga tayyorlash va uni jihozlashga kiradi:

• vaqtinchalik yo‘l va qurilish maydoniga keluvchi yo‘lkalarni qurish;
• vaqtinchalik kommunikatsiyalarni yotqizish;
• qurilish mashinalari turar joyi uchun maydoncha qurish;
• qurilish maydonini to‘sish;
• vaqtinchalik maishiy-xizmat xonalarini tayyorlash.
Qurilish maydonini muhandislik ta’minoti vaqtinchalik yo‘llar
qurilishini nazarda to‘tadi. Qurilish maydoniga yuk olib kelish va undan olib
ketish uchun maksimal darajada mavjud yo‘l tarmoqlaridan foydalanishni va
faqat zarurat bo‘lgandagina vaqtinchalik yo‘llar , ularni ham ikki tomonlama
harakat qiladigan, bir tomonlamasi esa aylanma harakat tashkil qilinganda
qurilishi nazarda to‘tiladi. Yo‘lni yurar qismini kengligi transportni ikki
tomonlama harakatda 6 m, bir tomonlamada – 3.5 m, obochina kengligi 1 m dan
kam bo‘lmasligi kerak. Qoplamasiz yo‘llarda yo‘l cheti (obochina) nazarda
to‘tilmaydi. Qurilish maydonidagi yo‘llarning minimal radiusi 15 m, eng katta
nishablik – 0.08% gacha ruxsat etiladi. Yo‘llarni qazilmalarda qurganda suv

49

oqishini ta’minlash uchun nishabligi 0.003% dan kam bo‘lmagan ariq
(kyuvet)lar bo‘lishi kerak.
Tayyorlov davrida vaqtinchalik kommunikatsiyalar tarmog‘i
yotqiziladi.Unga vaqtinchalik suv ta’minot liniyasi, yong‘inga qarshi suv
quvurlari bilan birgalikda, issiqlik ta’minoti, hamma yordamchi xonalarga va
binolarga, elektromexanizmlar o‘rnatilgan joylarga, elektroenergiya o‘tkazish
elektrota’minoti kiradi. Ish yurituvchi ( prorab) xonasi telefon va dispetchrlik
aloqasi bilan ta’minlangan bo‘lishi kerak.Magistral kanalizatsiya tarmog‘iga
o‘lanish imkoni bo‘lmasa septiklar (er osti tindirgichlari) o‘rnatiladi.
Yerqazuvchi va boshka mashinalar, avtomobillar uchun to‘rar joyi va
ta’mirlash uchun maydonlar jihozlanib , ular albatta to‘silib kerakli nishon va
yozuvlar bilan belgilanadi.
Qurilish maydoni vaqtinchalik binolar bilan jihozlanadi: yechinish-
kiyinish xonalari, oshxona, dush xonalari, ish yurituvchi kontorasi, sanuzellar,
qurilish materiallari asboblarini asrash omborlari, ayvonlar va boshqalar.
Vaqtinchalik binolar uchun ajratilgan maydon yer usti suvlari oqishini
ta’minlash uchun oldindan tekislanadi. Bu vaqtinchalik binolarga bo‘zilishi
kerak bo‘lgan lekin asosiy qurilishga halaqit bermaydigan binolarni bir qismidan
foydalanish, shuningdek vagon, blok va konteyner tipidagi inventar binolardan
foydalanish maqsadga muvofiqdir.

50