N. Bozorboyev, X. I. Yusupov, R. A. Narov, A. M. Ilmuradov, V. Rasulov, B. T. Xushnazarov, F. N. Bozorboyev, I. N. Salimova

KIRISH 
 
Jamiyat taraqqiyotida qurilish asosiy ishlab chiqarish sohalaridan biridir. 
Qurilish ishlab chiqarishining natijasida, tugallangan qurilish mahsuloti − 
funksional mo‘ljalga ega bo‘lgan bino va inshootlar yaratiladi. Bino va 
inshootlar konstruksiyalarining xilma-xilligi keng miqyosda qurilish 
texnologiyalarining yaratilishi va qo‘llanilishini taqoza qiladi. Har bir qurilish 
texnologiyasining yetakchi elementi bu − qurilish jarayonidir. Qurilish 
jarayonlarining
nazariy va amaliy asoslari
“Qurilish jarayonlari texnologiyasi”
fanida o‘rganiladi.
Qurilish texnologiyalarining 
tarkibi va strukturasi
“
Bino 
va inshootlarni barpo etish texnologiyasi” fanida ko‘rib chiqiladi. Bu fanni 
o‘rganish qurilish materiallari va buyumlari, bino va inshootlarning arxitektura-
rejaviy yechimlari, konstruktiv tizimlari, qurilishni tashkil etish va boshqarish, 
qurilish mashinalari, mehnatni muhofaza qilish va xavfsizlik texnikasi
sohalarida o‘rganilgan ilmlarga asoslanadi.
“Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi” fanida o‘rganiladigan 
qurilish texnologiyalari o‘z ichiga bino va inshootlarni yig‘ma, monolit, yig‘ma-
monolit va g‘isht konstruksiyalardan barpo etishdagi texnologiyalarini oladi. 
Qurilish ishlab chiqarish texnologiyalarining soni ko‘p, ular doimo yangilanib, 
taraqqiylashib rivojlanmoqda. Qurilish texnologiyalari mukammallanishining 
asosiy 
yo‘nalishlari 
resurstejamkorlik, 
qurilish 
texnologiyalarini 
moslashuvchanlik darajasini oshirish, ularning xavfsizligi, sifati, atrof-tabiat va 
ijtimoiy muhitga bo‘ladigan ta’sirlarni kamaytirishdan iboratdir. Bu darslikning 
o‘ziga xos xususiyatlaridan biri, unda zamonaviy bino va inshootlarni barpo 
etishning keng ko‘lamdagi sharoitlari ko‘rib chiqilgan. Suningdek, zamonaviy 
qolip turlari va sistemalarining qo‘llanilishiga keng e’tibor qaratilgan. Ushbu 
darslikda “Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi” o‘quv kursining 
asosiy beshta bo‘limi ketma-ket ko‘rib chiqilgan: qurilish texnologiyalarining 
asosiy qoidalari; bino va inshootlarni yer osti qismini barpo etishning o‘ziga xos 
xususiyatlari; bino va inshootlarni yig‘ma konstruksiyalardan barpo etish; 
binolarni monolit temirbetondan barpo etish; ishlab chiqarishning tabiiy-
noqulay sharoitlarida bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi. 
Darslik ikki qismdan iborat bo’lib, unda qurilish texnologiyalarining 
asosiy qoidalari; bino va inshootlarni yer osti qismini barpo etishning o‘ziga xos 
xususiyatlari; bino va inshootlarni yig‘ma konstruksiyalardan barpo etish (bir 
qismi) yoritilgan. 

---

5