N e I t va gaz m ahsulotlarining I izik-kimyoviy tahlili

Umumiy xususiyatlari. X rom atografiya k o 'p kom ponentli aralash- 
m alarni tarkibiy qism larga ajratish va m odd alarn in g fizik-kim yoviy 
xossalarini o'rg an ish usuli tarzida k o 'p ishlatiladi. U m urakkab tarkibli 
suyuq va gazsim on aralashm alam i tahlil qilishning sam arali usulidir. 
Bu usulda q attiq m o dd alar suyuq yoki gazsim on holatga o 'tk azil- 
gandan keyin tahlil qilinadi. X rom atografiya usuli faqat kim yoda va 
biologiyadagina em as, balki fan va texnikaning boshq a sohalarida 
h am qo'llanilm oqda.
137
Г

---

Xrom atografik tahlil usuli oddiyligi, samaradorligi, har tom onlam a 
universalligi sababli organik va noorganik kim yo, biologiya, tibbiyot, 
fizika, neft va gazni qayta ishlash h am da boshqa sohalarda turli xil 
m asalalarni, jum ladan:
1
) m urakkab organik va noorganik aralashm alam i alohida kom po- 
nentlarga ajratishda;
2
) o ‘simlik va hayvon organizm ida ju d a kam m iqdorda uchraydigan 
tu rli m odd alar: v ita m in lar, p ig m en tlar, glukozalar, alk alo id larn i 
ajratish; neft tarkibidan to ‘yingan va to ’yinm agan uglevodlarni ajra­
tish d a, y er p o ‘stlo g ‘ida kam tarq a lg a n m o d d ala r va izo to p la rn i 
boyitishda;
3) m oddalarni q o ‘shim chalard an tozalashda;
4) ju d a suyultirilgan eritm alarni quyultirishda;
5) m oddalarning sorbsiyalanish xususiyati bilan tuzilishi orasidagi 
bog‘lanishga asoslanib, m olekular tuzilishini aniqlashda;
6
) m oddalarni, ayniqsa, neft va gaz m ahsulotlarini sifat h am d a 
m iqd o r tarkibini identifikatsiyalashda;
7) spirt, konyak, vino tarkibidagi aldegidlar, karbon kislotalar, 
oksikislotalarni aniqlashda;
8
) oziq-ovqat m ahsulotlari tarkibidgi am inokislotalar va ularning 
xossalarini aniqlashda;
9) neft va yog‘ tarkibidagi to ‘yingan, t o ‘yinm agan uglevodlar 
ham da karbon kislotalarni aniqlashda ishlatiladi.