N e I t va gaz m ahsulotlarining I izik-kimyoviy tahlili

Xromatografiya tahlil usulining afzalliklari:
1
) eng kam m iqdordagi m odda m iqdorining (mikrolitr, m ikronlitr) 
(
1 0
-3, 
1 0 - 6
ml) ulushigacha aniqlaydi, y a ’ni sezgirligi yuqori;
2
) universal, y a’ni turli xil funksional guruhli m odda aralash- 
m alarini tahlil qilish m um kin;
3) fizik-kim yoviy xossalari bir-biriga ju d a yaqin, o ‘xshash m odda 
aralashm asini tahlil qilish m um kin;
4) m o d d a aralashm alarini kom ponentlarga ajratish, ularni k o n - 
sentratsiyasini oshirish, selektiv (tanlab ajratish), toza m oddalar olish 
im konini beradi. 
,
Xromatografik tahlil usulining ishlatilishi va afzalliklari
138

---

*7 Nazorat savollari
1. Xromatografiya usuli qaysi xususiyatlariga qarab sinflarga bo'linadi?
2. Adsorbsion xromatografiya usulida sifat va miqdoriy tahlillar o'tkazish 
uchun qanday param etrlarni aniqlash kerak?
3. Gaz va gaz-suyuqlik xromatografiyalarining mohiyati nimada? Gaz 
xromatografiyasining qanday turlarini bilasiz?
4. Adsorbsion, gaz va gaz- suyuqlik xromatografiyasining afzalligi, 
kamchiligi va qo'llanish sohalarini aytib bering.
5. Xromatografiyada qanday adsorbent va erituvchilar ko'proq ishlatiladi?
6
. Taqsimlanish xromatografiyasida sifat va miqdoriy tahlil usuli nimaga 
asoslangan?
7. Taqsimlanish xromatografiyasi va kolonkali xromatografiyaning 
o'xshashligi bormi?
8
. Kolonkali xromatografiya bilan qog'ozdagi xromatografiya orasida 
qanday farq bor?
9. Cho'ktirish xromatografiyasining mohiyatini tushuntirib bering.
10. Yuqori samarali suyuqlik xromatografiyasini vazifasi va gaz-suyuqlik 
xromatografiyasidan afzallik taraflari qanday?
11. Yuqori samarali suyuqlik xromatografiyasida qanday kolonkalar 
ishlatiladi va ularning o'lcham lari qanday?
12. N orm al faza va yuzlangan faza deb qanday fazaga aytiladi?
13. M utlaq darajalash usuli m ohiyati nim adan iborat?
14. Suyuqlik-adsorbsion xromatografik tahlil usuli haqida tushuncha 
bering.
15. Xromatogafik tahlilda adsorbentlar qanday sinflarga bo'linadi?
16. Qanday polim er sorbentlarni bilasiz?
17. Xromatografiyada ishlatiladigan kolonkalar va ularning turlarini 
aytib bering.
18. Xromatografiyada siqib chiqarish usuli qanday ahamiyatga ega?
19. Yupqa qatlamdagi xromatografik usul to ‘g‘risida tushuncha bering.
20. Xromatografiyada start chizig'i nim ani bildiradi?
21. Suyuqlik-suyuqlikda taqsimlanish xromatografiyasi haqida tushuncha 
bering.
22. Elektrofforetik xromatografiya to ‘g‘risida nimalarni bilasiz?
23. Gel xromatografiya nimaga asoslangan?
24. Ionitlar turlari to ‘g ‘risida nim ani bilasiz?
139

---