N. M. Mahmudov, A. Nurmonov, A. Sh. Sobirov

191-mashq.
Matnni o‘qing. Ko‘chirma gapli qo‘shma gaplarni aniqlang va kerakli
tinish belgilarini qo‘ying.
Rustam orziqib kutgan kun keldi. O‘sha kuni Rustam maktabdan chiq-
di-yu, to‘g‘ri gulzoriga o‘tdi. Maktab bog‘boni Rasul buvani izlab topdi-da,
unga sekin pul uzatdi.
—Buva, shunga gul bering, kerak bo‘lib qoldi.
Bog‘bon ajablanib Rustamdan so‘radi:
—Nega kerak bo‘lib qoldi?
—Bugun oyimning tug‘ilgan kunlari, shunga...
—Juda yaxshi o‘ylabsan, pulingni cho‘ntagingga solib qo‘y. Hozir senga
ajoyib guldasta yasab beraman.
Birozdan keyin Rustam chiroyli guldastani quchoqlab uyga chopdi.
(N. Najmiddinov)
192-mashq. 
Ko‘chiring. Ko‘chirma gap va muallif gaplarini aniqlang va tinish
belgilarning ishlatilishini izohlang.
1. «Husayin Voiz Koshifiy Sharqda ma’lum va mashhur shaxs,—deb
yozadi Najmiddin Komilov «Òafakkur karvonlari» asarida. –U Navoiyga
bag‘ishlab kitob yozgan, uning mehrini qozongan yaqin kishisi, muxlisi,
do‘sti edi». 2. Òaniqli adabiyotshunos olim Shoislom Shomuhamedov Sa’diy
Sheroziy haqida fikr yuritar ekan: «Uning ajoyib asarlari o‘zbeklar orasida
ham keng tarqalgan. «Guliston» va «Bo‘ston» kabi axloqiy kitoblari eski
o‘zbek maktablarida darslik sifatida o‘rganilgan»,— deb yozadi. 3. «So‘z
san’atining qudrati shundaki, —deydi Asqad Muxtor,— u hayotda aynan
bo‘lmagan narsalarga, hodisalarga jon kiritib yuboradi». 4. «Òilga ixtiyorsiz –
elga e’tiborsiz»,—deydi Alisher Navoiy.
1. Ko‘chirma gapli qo‘shma gaplar qanday tinish belgilari bilan yoziladi?
2. Ko‘chirma gap muallif gapining turli o‘rinlarida kelgan gap qoli plarini
chizing va ularga misollar keltiring.

---

80
193-mashq.
Uyga vazifa. To‘rtta ko‘chirma gapli qo‘shma gap yozing. Ko‘chirma
gap muallif gapining turli o‘rinlarida kelsin. Qanday tinish belgilari qo‘yganligingizni
izohlang.