N. U. Arabov I f. d, professor

Ma’lumot to‘plashni tashkil qilish
Ma’lumot to‘plashni tashkil qilishda uchta yondashuv ajralib turadi:

• 
  ma'lumotlarni yig'ish korxona tomonidan amalga oshiri- ladi;
  
• 
  maxsus tuzilgan vaqtinchalik guruh tomonidan;
  
• 
  ixtisoslashgan kompaniyalardan ma’lumotlarni yig‘ish uchun buyurtma olinmoqda.
  

Marketing tadqiqotlarida ma’lumotlarni tahlil qilish va prognozlash usullari
Ma’lumotni tahlil qilish dastlabki ma’lumotlarni ma’lu- motlarga ishlov berishdan boshlanadi, ularning asosida qarorlar qabul qilinadi.
Quyida statistik tahlil keltirilgan. Marketing tadqiqotlarini o‘tkazishda statistik tahlilning beshta asosiy turi mavjud:

1. 
   O‘rtacha qiymat, moda, o‘rtacha kvadratik farq, o‘zga- ruvchanlik kengligi yoki amplitudasi kabi statistik o‘lchovlardan foydalanishga asoslangan tahlil.
   
2. 
   Natijalar butun o‘rganilayotgan aholiga umumlashtirish uchun statistik protseduralardan (masalan, gipotezalarni tek- shirish) foydalanishni o‘z ichiga olgan tahlil.
   
3. 
   Bir necha guruhlarni (ob’ektlarni) xulq-atvoridagi, bir xil ta’sirlarga reaksiya va boshqalardagi haqiqiy farq darajasini aniqlash uchun ishlatiladigan farqlarni tahlil qilish.
   
4. 
   O‘zgaruvchilarning tizimli aloqlarni, ularning yo‘nalishini, kuchini va boshqalarni aniqlashga qaratilgan aloqlarni tahlil qilish.
   
5. 
   Kelajakdagi o‘zgarishlarni bashorat qilish uchun foydala- niladigan tahlil, masalan, vaqt qatorlarni tahlil qilish orqali.
   

( <♦ O‘z-o‘zini tekshirish savollarp

1. 
   .Marketing tadqiqoti nima?
   
2. 
   .Marketing tadqiqotlarining odatiy turlarini aniqlang.
   
3. 
   .Marketing tadqiqotlarining maqsad va vazifalari nimalar- dan iborat?
   
4. 
   .Marketing tadqiqotlarini o‘tkazish bosqichlari va protse- duralari nimadan iborat?
   
5. 
   .Marketing ma’lumotlari nima? Ularning qanday turlari, manbalari va yig‘ish usullari mavjud?
   
6. 
   .Marketing tadqiqotlarida ma’lumotlarni tahlil qilish va ba- shorat qilish usullari aniqlang.
   

3.3. Internetni oldinga siljish (promotion) strategiyasi
Internet-marketingda oldinga siljish - bu korxona va iste’molchilar o‘rtasidagi o‘zaro aloqaning turli usullari, mahsulot to‘g‘risida ma’lumot berish va ma’lum tovarlar va xizmatlarni sotib olish zarurligiga ishontirish.
Oldinga siljish va savdo-sotiqni rag‘batlantirish choralari kabi shaxsiy bo‘lmagan aloqalarni ham, shuningdek, savdo xodimlari tomonidan amalga oshiriladigan shaxsiy aloqalarni ham o‘z ichiga oladi. Aloqalar xabardor qilish va ishontirish bilan bir- galikda, ular imidj, maqom yaratish va to‘g‘ri tanlovni tasdiqlash orqali iste’molchi uchun marketing taklifining qiymatini to‘g‘ridan-to‘g‘ri oshirishi mumkin.
Internetda oldinga siljish ko‘plab maxsus kanallar va to- varlar, xizmatlarni targ‘ib qilish usullarini o‘z ichiga oladi, shu jumladan:

• 
  qidiruv tizimini optimallashtirish va qidiruv tizimini optimallashtirish (SEO);
  
• 
  kontent marketingi;
  
• 
  ijtimoiy axborot vositalarini orqalioldinga siljish (SMM);
  
• 
  qidiruv tizimining obro‘sini boshqarish (SERM);
  
• 
  matnli va ommaviy axborot vositalarida reklamasi (ban- ner);
  
• 
  e-mail elektron pochta xabarnomalari va boshqalar.
  

Internetni oldinga siljish strategiyasining asosiy maqsadi ko‘rib chiqilayotgan biznes kesimida eng samarali kanallar va reklama usullarini tanlash, ularni kerakli maqsadlarga erishish uchun har tomonlama ishlashi va oraliq natijalar va yangi sha- roitlarni hisobga olgan holda doimiy ravishda kuzatib borishdir.