N. U. Arabov I f. d, professor

Qidiruv tizimini optimallashtirish va qidiruv tizimini oldinga siljish (SEO)
Saytni qidiruv mexanizmini optimallashtirish (saytni qidiruv tizimini oldinga siljish, saytni reklama qilish, SEO - Search En- gine Optimization) - bu qidiruv tizimlarida saytning mavqeini oshirish va qidiruv trafigini ko‘paytirish bo‘yicha chora-tadbirlar majmui.
Qidiruv tizimini optimallashtirish maqsadi:

• 
  tarmoq trafigi oshirish;
  
• 
  Internetda savdo qilish;
  
• 
  brendni (savdo markani) reklama qilish.
  

Tarmoq trafigining bir necha turlari mavjud:

• 
  qidirish trafigi - kompaniyaning web-saytini qidiruv tizim- lari (Yandex, Google va boshqalar) orqali har qanday so‘rov uchun topish mumkin;
  
• 
  boshqa saytlar kompaniyaning saytiga ulanadi va ushbu saytlar foydalanuvchilari ushbu havolalarga amal qilishadi;
  
• 
  to‘g‘ridan-to‘g‘ri trafik - foydalanuvchilar kompaniyaning web-saytini bilishadi va darhol unga o‘tadilar.
  

Yaqin o‘tmishda Internet asosan ma’lumot qidirish uchun ishlatilgan. Hozirgi vaqtda vaziyat o‘zgardi. Internetdan foyda- lanuvchilar sonining doimiy ravishda o‘sib borishi, yangi texnologiyalar (sayt orqali maqsadli auditoriya bilan aloqa, onlayn to‘lov tizimi, on-layn rejimida buyurtma berish imkoniyati va boshqalar) va boshqa ko‘plab omillar Internetni kuchli marketing vositasi va bir vaqtning o‘zida sotuv joyiga aylantirdi.
Internetda oldinga siljish Internetda mahsulot yoki xiz- matlarni qidirayotgan barcha kompaniyalar va mijozlar uchun samarali bo‘lishi mumkin. Internetdan foydalanuvchilar soni yil sayin ortib bormoqda. Har kuni minglab, o‘nlab va yuz minglab odamlar kompaniyaning tovarlari yoki xizmatlarini qidiradi va ularni raqobatchilardan topadilar. Chunki raqobatchilar qidiruv tizimlari ro‘yxatida birinchi o‘rinni egallagan (3.3.1-rasm):

3.3.1-rasm. Yandex qidiruv tizimidagio‘quv markazlari uchun qidiruv natijasi

Foydalanuvchilarning 95% dan ortig‘i birinchi o‘nlikda joylashgan saytlarga e’tibor berishadi (top 10).

Agar qidirish mexanizmi kompaniyaning web - saytini to‘rtinchi va undan keyingi sahifalarda ko‘rsatib bersa, foyda- lanuvchilarning 2% dan kamrog‘i ushbu sahifaga kirishadi.
Bozordagi o‘rinni yo‘qotmaslik va u erda munosib o‘rin egallash uchun kompaniyaning web-saytida qidiruv tizimini optimallashtirish kerak.
Optimallashtirish ichki va tashqi bo‘lishi mumkin.
Tashqi optimallashtirish - bu kompaniya reklamasini boshqa manbalarga joylashtirish.
Ichki optimallashtirish - bu qidiruv tizimlari uchun kompani- yaning web-saytini tuzatish (optimallashtirish)dir.
Saytni optimallashtirish quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• 
  audit (saytni tekshirish);
  
• 
  qidiruv saytlari ro'yxatining dastlabki besh qatorida
  

joylashgan raqobatchilarni tahlil qilish;

• 
  kompaniyaning web-saytida o'sish nuqtasini, qidirish;
  
• 
  kompaniyaning web-saytining ojiz tomonlarini qidirish;
  
• 
  ichki va tashqi optimallashtirish tufayli web-sayt trafigini ko'paytirish;
  
• 
  saytni yaxshilash bo'yicha ishlar;
  
• 
  qidiruv algoritmlarini kuzatishni yangilash;
  
• 
  kompaniyaning web-saytini va sotish sonini yaxshilash uchun yangi g'oyalarni izlash.