Nafas yo'llari va o'tkir oshqozon ichak yuqimli kassaliklarini sabablari

Toʻgʻri ichak va anus[tahrir | manbasini tahrirlash]
Toʻgʻri ichak va anusga taʼsir qiluvchi kasalliklar, ayniqsa, keksa odamlarda juda keng tarqalgan. Gemorroy terining qon tomirlarining chiqib ketishi, anal qichishi kabi juda keng tarqalgan kasallik. Anal saraton kabi boshqa holatlarda yarali kolit yoki OIV kabi jinsiy yoʻl bilan yuqadigan infeksiyalar bilan bogʻliq boʻlishi ham mumkin. Toʻgʻri ichakning yalligʻlanishi proktit deb ataladi, uning sabablaridan biri prostata kabi boshqa joylarga radiatsiya terapiyasi qoʻllanilishi natijasidagi radiatsiyaning zararidir. Mexanik va nevrologik muammolar tufayli yuzaga kelishi mumkin nafasni ushlab turolmaslik va ixtiyoriy boʻshatish qobiliyatining yetishmasligi bilan bogʻliq boʻlsa, enkoprezis deb taʼriflanadi. Axlatda ogʻriq anal xoʻppozlar, kichik yalligʻlangan tugunlar, anal yoriqlari va anal oqmalardan kelib chiqadi^{[5]:915–916}.
Toʻgʻri ichak va anus kasalliklari asemptomatik boʻlishi mumkin yoki axlatni oʻtkazishda ogʻriq, axlatda qon, toʻliq boʻshatish hissi yoki qalamdek ingichka axlat bilan namoyon boʻlishi mumkin. Muntazam tekshiruvlardan tashqari, anus va toʻgʻri ichakni tekshirish uchun ishlatiladigan tibbiy testlar raqamli rektal tekshiruv va proktoskopiyalar tavsiya etiladi.
Ovqat hazm qilish bezi kasalligi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Jigar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Jigar kasalliklari jigarga taʼsir qiladigan kasalliklarni anglatadi. Gepatit jigar toʻqimalarining yalligʻlanishini anglatadi va oʻtkir yoki surunkali boʻlishi mumkin. Gepatit A, B va C kabi yuqumli virusli gepatit dunyo boʻylab (X) milliondan ortiq odamga taʼsir qiladi. Alkogolli jigar kasalligi surunkali spirtli ichimliklarni isteʼmol qilish natijasida ham rivojlanadi, bu ham alkogolli gepatitga olib kelishi mumkin^{[5]:947–958}. Oʻtkir jigar kasalligi kamdan-kam hollarda ogʻriqlarga olib keladi, ammo sariq ksalligiga olib kelishi ham mumkin. Yuqumli jigar kasalligi esa isitmaga olib keladi. Surunkali jigar kasalligi qorin boʻshligʻida suyuqlik toʻplanishi, terining yoki koʻzning sargʻayishi, koʻkarishlar, immunitetni susaytirishi va feminizatsiyaga olib keladi^[11]. Portal gipertenziya koʻpincha mavjud boʻlib, bu qiziloʻngach va hemoroid kabi tananing koʻp qismlarida asosiy tomirlarning rivojlanishiga olib kelishi mumkin^{[5]:959–963, 971–973}.
Jigar kasalliklarini tekshirish uchun tibbiy tarix, shu jumladan odamning oila tarixi, xavfli hududlarga sayohat, spirtli ichimliklarni isteʼmol qilish va oziq-ovqat isteʼmoli haqidagi maʼlumotlardan olish mumkin. Jigar kasalligining alomatlarini tekshirish uchun tibbiy koʻrik oʻtkazilishi kerak. Qon testlari, xususan, jigar funksiyasi testlari va qondagi gepatit viruslari mavjudligini tekshirish uchun boshqa qon testlari va ultratovush tekshiruvidan foydalanish mumkin. Agar astsitlar mavjud boʻlsa, qorin boʻshligʻi suyuqligi protein darajasi uchun tekshirilishi zarur^{[5]:921, 926–927}.