Namangan 2006 yil

joriy etish orqali ichki xo'jalik munosabatlarini takomillashtirish, bevosita mahsulot ishlab chiqaruvchilarning manfaatdorligini 
oshirish orqali qishloq xo'jaligini rivojlantirish. Bu borada Buxoro, Andijon, Namangan viloyatlarida tahsinga sazovor ishlar olib 
borilmoqda. 
O'tkazilayotgan islohotlar natijalaridan dastlabki xulosalar shundan iboratki, hamma yerda ham bu masalaga ko'ngildagidek 
e'tibor berilmayapti. Aholi orasida ba'zan «shirkat xo'jaliklari tuzilmoqda, lekin ularning jamoa xo'jaliklaridan farqi sezilmayapti» degan 
gaplarni eshitib qolamiz. 
O'zbekiston Respublikasining «Qishloq xo'jaligi kooperativi (shirkat xo'jaligi) to'g'risida»gi qonunga ko'ra, qishloq xo'jaligi 
shirkati qishloq xo'jaligi mahsuloti yetishtirishga mo'ljallangan, mulkiy pay usuliga hamda oila (jamoa) pudratiga asoslangan 
fuqarolarning ixtiyoriy ravishda birlashtiradigan yuridik shaxs huquqlariga ega bo'lgan mustaqil xo'jalik yurituvchi sub'yektdir. Shirkat 
xo'jaliklaridan farqli o'laroq, jamoa xo'jaliklari asosiy ishlab chiqarish vositalari umumiy bo'lgan, jamoa mehnatiga asoslangan qishloq 
xo'jalik mahsulotlari ishlab chiqarishni birgalikda yuritish maqsadida ixtiyoriy ravishda birlashgan dehqonlarning tashqilotidir. 
Shirkat xo'jaligining o'ziga xos xususiyatlari quyidagilardan iborat: 
- 
shirkat a'zolariga ixtiyoriy ravishda kirish va chiqish; 
- 
shirkatning ish faoliyatida a'zolarning o'z mehnati bilan ishtirok etishining shart ekanligi; 
- 
ichki xo'jalik munosabatlarini shartnomalar tuzish yo'li bilan, tenglik tamoyiliga amal qilib, oila pudrati asosida 
tashqil etish; 
- 
shirkat a'zolari bilan hisob-kitob qilishda amalda bajarilgan ishlarning hajmi va sifatiga chek usulida haq to'lashni 
tashqil etish; 
- 
yakuniy daromadni shirkat a'zolari o'rtasida ularning mulkiy paylariga muvofiq taqsimlash; 
- 
yer uchastkalaridan qat'iy belgilangan maqsadda foydalanish, yerlarni muhofaza qilinishi va tuproq unumdorligining 
oshirilishini ta'minlash; 
- 
shirkatning bir a'zosi bir ovozga ega; 
- 
shirkat xo'jaligining ish faoliyati ustidan shirkat a'zolari tomonidan shirkat nizomida nazarda tutilgan tartibda nazorat 
qilish. 
Shirkat xo'jaligining mulk shakli bo'yicha ham jamoa xo'jaliklaridan farqi va afzalliklari mavjud bo'lib, ular quyidagilar: 
Shirkat xo'jaligining mulki uning a'zolari mulkidan tashqil topadi. Bunda har bir a'zoning mulki umumiy mulkning qismidan 
iborat, mulk egalari-paychilar boshqaruvda ishtirok etadi, boqimandalik tugatiladi, real manfaatdorlik ortadi va yil yakunida a'zolar 
xo'jalik daromadidan divident olish huquqiga ega bo'ladilar. Jamoa xo'jaligida esa, mulk jamoaniki, ammo egasi noma'lum. 
2000 yilga kelib respublikada davlatga qarashli bo'lmagan sektor mustahkamlandi va yetakchi o'rinni egallab, 1991 yil 
63%ni tashkil qilgan bo'lsa, 1999 yil sentabr oyiga kelib qishloq xo'jaligida ishlab chiqarish hajmining 98,4%ini egalladi. 
Hozirgi paytda respublikamizda 190 mingga yaqin fermer xo'jaligi faoliyat yuritmoqda va ularda salkam 1,4 mln kishi 
mehnat qilmoqda. Agar 2000 yilda yetishtirilgan paxta hosilining 21%i fermer xo'jaliklari hissasiga to'g'ri kelgan bo'lsa, 2006 yilda 
bu ko'rsatkich 86%dan oshib ketdi. 
Xulosa: Qishloq xo'jaligida o'tkazilayotgan islohotlarning maqsadi-qishloqda mulkdorlar sinfini shakllantirish. Qishloq 
xo'jaligi respublika iqtisodiyotini taraqqiy ettirishda ustivor soha hisoblanganligi uchun ham bu sohaga katta e'tibor berilmoqda. 
Aholining daromadlarini bozor bilan bog'liq bo'lgan yangidn-yangi manbaalari ochilmoqda. Masalan, tadbirkorlik, aksiadorlik 
dividentlari, tomorqa mahsulotlarini sotish va h.k. 
Milliy bank, moliya tizimi rivojlanib bormoqda.