Namangan davlat universiteti fiziologiya va hayot faoliyat xavfsizligi kafedrasi

Texnik xarakterga ega bo`lgan ishlab chiqarish jarohatlarining 
sabablariga quyidagilar misol bo`ladi: 
1) ishchining aybisiz texnologik uskuna yoki stanokning biror bir qismini 
avariya sabab ishdan chiqishi; 
2) murakkab operatsiyalarni bajarayotgan biror bir mexanizmni 
ogohlantirilmasdan elektr energiyasidan ajratish; 
3) yuk ko`tarish mexanizmining yuk ko`tarish vaqtida kutilmaganda 
po`lat arqonini uzilishi; 
4) har xil o`zgaruvchan tebranma yuk ostida elektr uzatish simini 
o`zilishi; 
5) qisilgan gaz ballonini quyosh nuridan yoki boshqa issiqlik manbai 
ta`sirida qizib ketishi natijasida portlashi; 
6) gazogeneratorli qurilmalarni ximiyaviy reaktsiyalar jarayonida iki 
kuchli qizishidan portlashi; 
7) ishlab chiqarishni ichki sistemalarini ta`minlovchi gaz, issiq suv yoki 
bug’ quvurlarini o`zilishi; 
8) yuqori bosim ostida ishlovchi idishlarni portlashi; 
9) har xil meteorologik omillar (kuchli jala, kalin kor, dovul va boshqa) 
ta`sirida binolar tomi va konstruktsiyalarini qo`lashi; 
YUqorida qayd etilganlardan ishlab chiqarishda jarohatlarni oldini 
olishning eng samaralisi tashkiliy xarakterdagi tadbirlar deb xulosa chiqarish 
mumkin. Bu tadbirlar quyidagi ishlarni o`z ichiga oladi: 
1) korxona ma`muriyati, texnika xavfsizligi bo`yicha mutaxassis hamda 
usta va brigadirlarni ishchilar tomonidan texnika xavfsizligi qoidalariga rioya 
qilinishini, mehnatni to`g’ri tashkil etilishini doimiy nazorat qilish va tekshiruv 
ishlarini olib borilishi; 
2) narkotik modda yoki alkogol ta`siri ostida xushyorlikni yo`qotgan, 
texnika xavfsizligi qoidalarini bo`zgan ishchilarni zudlik bilan ishdan ozod 
etish; 
3) funktsional rejimi buzilgan yoki nosoz mexanizm va uskunalarda 
ishlashni to`xtatish; 
4) murakkab, ko`p diqqat talab etadigan ishlar bilan band bo`lgan 
ishchilarni doimiy tibbiy ko`rikdan o`tkazish; 
5) ishchilarni xavfsizlik texnikasi bo`yicha asosiy ma`lumotlarni o`z 
ichiga olgan texnik o`kishga doimiy va davriy jalb etish ishlarini tashkil etish; 
6) ishga qabul qilingan har bir ishchini texnika xavfsizligi qoidalari bilan 
tanishtirish, ularga sanitar-texnik yo`riqnomalar o`tish; 
7) ishchini qo`shimcha ishga yoki asosiy mutaxassisligidan (kasbidan) 

---

228 
boshqa ishda ishlashiga yo`l qo`ymaslik.