Namangan davlat universiteti kimyo kafedrasi organik kimyo fanidan

3.2 Stronsiy kationi xususiy reksiyalari.
3.2.1 Gipsli suv, ya’ni CaSO₄ ning tuyingan eritmasi stronsiy ionlari mineral kislotalarda erimaydigan oq cho’kma hosil qiladi Bu usul bilan stronsiyni aniqlashga Ba^2 ionlari halaqit beradi. Cho’kma hosil bo’lishi uchun eritmani biroz isitib .so’ngra sovutish kerak.
Тajribaning bajarilishi: Probirkaga 4 tomchi stronsiy eritmasidan olib unga 5-6 tomchi gipsli suv qo’shing va suv hammomida isitiladi. Eritma sovitilganda 10 –15 daqiqadan so’ng oq kristall cho’kma hosil bo’ladi .
3.2.2. Ammoniy oksalati (NH₄)₂S₂O₄ stronsiy kationi bilan oq cho’kma hosil qiladi:
Sr^2  (NH₄)₂S₂O₄  SaS₂O₄   2NH₄^
3.2.3. Alangani bo’yash. Rangsiz platina yoki nixrom simga yuktirilgan stronsiyning uchuvchan tuzlari tutilsa . alanga qirmizi qizil rangga bo’yaladi.
Тajribaning bajarilishi: 1.2.3. tajribaga qaralsin .

3.3.Kalsiy kationi xususiy reaksiyalari.

3.3.1 Ammoniy oksalati kalsiy ionlari bilan oq kristall cho’kma hosil qiladi . Cho’kma sirka kislata ta’sirida erimaydi:

Sa^2  (NH₄)₂C₂O₄  CaS₂O₄   2NH₄^
Тajribaning bajarilishi: Uchta probirkaning biriga bariy xloridi, ikinchisiga stronsiy xloridi va uchinchisiga kalsiy xloridi eritmalaridan 3-4 tomchidan tomizib har biriga 3-4 tomchidan (NH₄)₂C₂O₄ eritmasi qo’shing. Okcho’kma hosil bo’lishi kuzatilgandan so’ng har bir probirkaga 6 tomchidan sirka kislota qo’shing.
Qaysi probirkadagi cho’kma ko’proq eruvchanligini qayd qilib .natijani kalsiy stronsiy va variy oksalatlari eruvchanlik ko’paytmalariga taqqoslang. So’ngra aynan shu tajribani sirka kislota o’rniga xlorid kislotaning 2n eritmasidan olib takrorlang . Kuzatilgan o’zgarishlarni qayd eting.
3.3.2.Kaliy geksatsionoferrati K₄[Fe(CN)₆] kalsiy ioni bilan ammoniy tuzlari ishtirokida oq ammoniy kalsiy geksatsenoferrati cho’kmasini hosil qiladi. Bu cho’kma sirka kislota ta’sirida eriydi:
Ca^2  2NH₄^  K₄[Fe (CN)₆]  Ca(NH₄)₂[Fe(CN)₆]  4K^
Ushbu reaksiyani kalsiy kationini bo’lib-bo’lib analiz qilishda va uni Ba^2 va Sr^2 ionlardan ajratishda ishlatish mumkin.
Тajribaning bajarilishi: 2 tomchi kalsiy xlorid eritmasiga 2 tomchi ammoniy xloridi qo’shib kaynab turgan suv hammomida isiting. Isitilgan eritmaga oq cho’kma hosil bo’lgunga qadar K₄[Fe(CN)₆] eritmasi tomizing.
3.3.3.Mikrokristalloskopik reaksiya Ca^2 ionlarining sul’fat kislota eritmasi ta’siri natijasida CaSO₄^._.2H₂O kristallogidrati cho’kmasi hosil bo’ladi:
CaCl₂  H₂SO₄  2H₂O  CaSO₄ ^. 2H₂O  2HCI
Тajribaning bajarilishi: Тajriba shishasiga bir tomchi kalsiy xloridi eritmasi tomizib, unga bir tomchi H₂SO₄ eritmasi tomizing. Agar shisha extiyotlik bilan gaz alangasida qizdirilib.eritma bug’latilsa . tomchi atrofida igna shaklli kristallar paydo bo’lishi kuzatiladi . Kristallarni mikroskop yordamida kuzating.
3.3.4.Alangani bo’yash. 1.2.3.tajribaga karalsin
Barcha tajribalarni bajargandan so’ng har bir III analitik guruh kationi uchun xususiy reaksiyalar jadvali tuzing.(1 jadvalga qaralsin).